De leeswereld van Hassan Al Hilou
Lezen is denken met andermans hoofd’, zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. Deze aflevering: Hassan Al Hilou, ondernemer.
door Matthias M.R. Declercq
‘Als er één plek is, behalve mijn thuis, die van heel groot belang geweest is in mijn leven en dat nog steeds is, dan is het de bibliotheek’, zegt Hassan Al Hilou. ‘Toen ik als negenjarige met mijn ouders, broer en zus verhuisde van het Nederlandse Vlaardingen (nabij Rotterdam) naar Molenbeek, kwamen we in een vochtige, beschimmelde studio terecht. Was het daar binnen te koud, dan ging ik urenlang in de bibliotheek zitten, zeker in de vakanties. Daar was het warm, daar was er ruimte, daar was er stilte, en daar kon ik dromen van een ander leven.’
Hassan Al Hilou is een jonge ondernemer. Eentje met veel zelfvertrouwen, die meer bordjes draaiende houdt dan een circusartiest. Hassan studeert bedrijfskunde aan de VUB, werd op z’n vijftiende als ‘jongste ondernemer’ van het land beschouwd en werkt nu in een resem vzw’s en zitjes in bestuursraden om de maatschappelijke kloof tussen kansarm en kansrijk te dichten. Een van die vzw's is Capital, dat probeert om jongeren via een digitale, interactieve omgeving wegwijs te maken op de arbeidsmarkt. Al Hilou geeft ook lezingen over diversiteit en is te raadplegen als consultant.
‘In de bib is alles begonnen’, zegt hij. ‘Ik ging als kind met de bus en de tram naar de bibliotheek van Sint-Agatha-Berchem. Daar las ik als dertienjarige een boek van Herman van Rompuy, Europa in de storm.’ Hij lacht. ‘Een fascinerend boek was dat! Zo bijzonder om naar de wereld te kijken door de ogen van de president van de Europese Raad. Heel even waande ik me zelf president. Dat is de kracht van boeken, toch? Tegelijk leerde ik veel over economie, over onderhandelen en over perceptie: hoe kijken leiders naar je? Hoe los je een financiële crisis op? In die tijd las ik ook Topdokters, naar het gelijkaardige tv-programma. Dan was ik in gedachten chirurg. Het lezen in de bibliotheek hielp me te ontsnappen uit mijn eigen, kleine realiteit.’
Irak
‘Ik kom uit een belezen gezin. In Vlaardingen hadden mijn ouders kasten vol Arabische literatuur. Ze lazen niet louter voor het genot, maar stelden alles in vraag. Boeken hielpen hen de wereld te onderzoeken. Die wereld was hen niet altijd gunstig gezind. Op zoek naar vrijheid zijn mijn vader en moeder, als negentien- en achttienjarige het Irak van Saddam Hoessein ontvlucht. Dat moest ook: ze spraken zich openlijk uit tegen het regime. In Nederland lieten ze veel Arabische literatuur overbrengen uit Syrië, een land dat toen nog heel hoog aangeschreven stond. Mijn vader ging ook op reis naar Syrië. Bij zijn terugkeer bestond zijn bagage voor negentig procent uit boeken. De douane verdacht hem zelfs van handel.' (lacht)
'Vader en moeder namen hun kinderen iedere woensdagnamiddag mee naar de bibliotheek van Vlaardingen. Urenlang liep ik er tussen de boekenrekken, al las ik zelden of nooit kinderboeken. Mijn ouders zeggen het nog altijd: "Hassan, jij bent nooit kind geweest." Ik was toen al meer geïnteresseerd in de wereld om mij heen dan in prentenboeken. Als dertienjarige las ik een Engelstalig boek over de integratie van de Chinezen in de Amerikaanse economie, en de invloed daarvan op de auto-industrie. Dat moest mijn broer lezen voor een schoolwerk en ik las gewoon mee. Het is niet zo dat ik enkel non-fictie lees, integendeel. Ik ben niet gehecht aan bepaalde auteurs, of bepaalde genres, maar laat me gewoon meeslepen door een verhaal. Dat kan over economie gaan, zoals Gigantisme van Geert Noels, of over technologie, zoals Homo Digitalis van Thierry Geerts, maar evengoed lees ik een roman. Vraag me verder niet naar namen, ik ben een ramp in het onthouden van titels en auteurs.’
Muntpunt
‘Wij gingen nooit op vakantie, daar was geen geld voor. Mijn ouders kenden ook de wereld van de jeugd- en sportkampen niet, dus er was niet veel verbinding. Het maakte de bib als plek alleen maar belangrijker, want daar is iedereen als het ware gelijk. De ontsluiting van kennis, informatie en leesplezier was zo bepalend voor me dat ik nog altijd een nostalgisch gevoel ervaar als ik een bibliotheek binnenwandel. Zeker die van Muntpunt (de Nederlandstalige bibliotheek in Brussel, red). Na de dorpsbib van Vlaardingen en de bib van Sint-Agatha-Berchem werd Muntpunt een cruciale plek in het ontwikkelen van een eigen leeswereld. Die toegang tot verhalen en informatie is eigen aan de bib, maar ook aan mijn ouders: "Hassan, we zijn misschien wel financieel arm", zeiden ze, "maar we zijn rijk aan kennis en ervaring." Dat vergeet ik niet gauw.’
“Mijn ouders zeiden: 'Hassan, we zijn misschien wel financieel arm, maar we zijn rijk aan kennis en ervaring.' Dat vergeet ik niet gauw.”
Vijf euro
Er is meer dan alleen lezen in het leven van Hassan Al Hilou. Zijn ouders moedigden hem aan om te schrijven. Op zijn twaalfde had hij naar eigen zeggen al een eerste essay klaar, waarin hij zijn visie op politiek en economie uiteenzette. ‘Vijftig pagina’s lang’, zegt hij. ‘Een radicaal pamflet. De leerkracht aan wie ik het voorlegde, zag er niet veel in, maar mijn ouders wel. Daar ben ik hen nog altijd dankbaar voor. Ze maanden me aan om in verschillende talen te lezen, maar triggerden mij ook met Arabische colleges op YouTube. Mijn moeder liet me naar video’s over economie, politiek en religie kijken, en betaalde me vijf euro als ik na afloop een essay schreef met eigen bedenkingen en ideeën. (lacht) Schrijven is heerlijk, het staat je toe je leven te overdenken. Dat heeft in mijn geval ook tot een boek geleid: Ik ben Hassan. Ondernemer van mijn eigen leven.’
Mentor
‘Lezen is nu serieus in de verdrukking’, besluit Hassan. ‘Het is onze taak om jongeren te motiveren om te lezen, want we onderschatten hoe belangrijk dat is. Maar hoe gaan we dat doen? Hoe bieden we een tegenwicht voor de TikTok-wereld van de jeugd? Sommige jongeren denken tegenwoordig dat het lezen van een Facebookbericht ook al “lezen” is. De bibliotheek kan het leesgenot aanwakkeren. Maar om de jongeren naar de bib te leiden, heb je mentoren nodig. Die vind je op plekken waar jongeren wél aanwezig zijn. Als we de voetbal- en basketbalcoaches nu eens uitnodigen om met hun team de bibliotheek te bezoeken? Dat is een idee waar ik op werk, samen met Muntpunt. Op die manier worden de sportcoaches ook mentoren in het leven van de jongeren, en inspiratoren. Het zijn zij die nu dicht bij de jongeren staan, die hun kunnen wijzen op wat belangrijk is. En lezen zal dat altijd zijn.’
Deel dit artikel: