Meer jeugdliteratuur in de kijker op KlasCement en Wikipedia
Leesbevordering en jeugdliteratuur zijn sterk met elkaar verbonden. Sinds 2014 was informatie over jeugdliteratuur terug te vinden op Jeugdliteratuur.org. Iedereen Leest haalde deze site na rijp beraad definitief offline. Voortaan zal Iedereen Leest inzetten op samenwerking met onder andere KlasCement en Wikipedia. Dit zal de zichtbaarheid van jeugdliteratuur verhogen.
Jeugdliteratuur.org zag in 2014 het licht. Initiatiefnemer Iedereen Leest – toen nog Stichting Lezen – wilde met deze website actuele en relevante informatie verzamelen over jeugdliteratuur. Naast jeugdliterair nieuws konden bezoekers er bio- en bibliografische gegevens terugvinden van Vlaamse en buitenlandse jeugdauteurs en illustratoren. Voor leerkrachten was er een databank met honderden les- en verwerkingstips raadpleegbaar bij de boeken uit de keuze- en nominatielijsten van Jeugdboekenmaand en de Kinder- en Jeugdjury (nu: de Leesjury).
Na een gebruikersonderzoek en een contextanalyse besloot Iedereen Leest om Jeugdliteratuur.org als website niet langer verder te zetten en initieerde ze partnerschappen met organisaties uit de letteren-, onderwijs- en archiefsector om in de toekomst informatie over jeugdliteratuur op een meer duurzame manier te ontsluiten op verschillende online platformen. Een verhoogde aanwezigheid van jeugdliteratuur op deze kanalen zal een bredere aandacht voor jeugdliteratuur stimuleren.
Auteursinfo op Wikipedia
Jeugdliteratuur.org verzamelde bibliografische gegevens van meer dan 2.000 auteurs en illustratoren van kinder- en jeugdboeken uit binnen- en buitenland. Een 200-tal auteurs of illustratoren had een beknopte biografie. Al die informatie actueel én volledig houden is een quasi onmogelijke opdracht. Bijgevolg kon deze site nooit het kwaliteitsniveau halen dat Iedereen Leest ambieert. Bovendien moet de vraag gesteld worden of de opzet en het onderhoud van een auteursdatabank wel een opdracht is voor deze leesbevorderingsorganisatie. Anno 2020 hebben veel Vlaamse jeugdauteurs en illustratoren een eigen website waar ze informatie over hun leven en werk brengen. Ook op websites zoals www.auteurslezingen.be vullen zij hun eigen auteurspagina aan. Deze lijst groeit jaarlijks aan en vandaag hebben meer dan 400 jeugdauteurs en illustratoren er een eigen auteurspagina. Actuele auteursinformatie is met andere woorden dus elders vindbaar.
Om de nog bruikbare auteursinfo van Jeugdliteratuur.org te archiveren en herbestemmen, startte Iedereen Leest een samenwerking op met Wikimedia Belgium en meemoo, het Vlaams instituut dat zich inzet voor de digitale archiefwerking van organisaties in cultuur, media en overheid. Na research bleek dat Wikipedia – de meest gekende encyclopedie die door gebruikers zelf actueel wordt gehouden – weinig informatie bezit over jeugdliteratuur. In hoofdzaak beperkt zich dit tot enkele uitgewerkte pagina’s over de meest bekende (Vlaamse) jeugdauteurs en illustratoren. Daar valt dus nog veel terrein te veroveren om gelijkaardige pagina’s voor andere jeugdauteurs en illustratoren aan te maken, gebaseerd op informatie vanop Jeugdliteratuur.org.
Intussen – we schrijven oktober 2020 – werden bestaande Wikipedia-pagina’s verrijkt en publiceerden Wikipedia-schrijvers – iedereen kan mee helpen schrijven aan Wikipedia – nieuwe pagina’s over jeugdauteurs of illustratoren waarbij Jeugdliteratuur.org als (gearchiveerde) bron vermeld staat. Bovendien kregen relevante jeugdliteratuurprijzen – zoals de Kinder- en Jeugdjury, of Vlag en Wimpel – ook een eigen pagina of werden ze geactualiseerd. Op een projectpagina staat alle relevante informatie en ontdek je hoe je zelf een bijdrage kan leveren.
Deze informatie op het Wikipedia-platform plaatsen is een relevante stap om jeugdliteratuur sneller en toegankelijker zichtbaar te maken voor de webgebruiker, die bij zoekopdrachten al snel naar Wikipedia wordt geleid. Ook de online bibliotheekcatalogi zijn gekoppeld aan de biografische gegevens van auteurs: wie bijvoorbeeld Een geschiedenis van Vlaanderen opzoekt in de online catalogus, vindt er meteen ook info over de auteur Henri Van Daele.
Iedereen Leest zal Wikipedia-schrijvers aanmoedigen om Wikipedia te voeden met informatie over jeugdauteurs, illustratoren en jeugdliteratuurprijzen. Naar aanleiding van Jeugdboekenmaand, die 50 kaarsjes mag uitblazen in maart 2021, zal Iedereen Leest in samenwerking met Wikimedia Belgium en meemoo schrijfsessies in Het Letterenhuis en Villa Verbeelding organiseren voor geïnteresseerden. Ook UAntwerpen toonde reeds interesse om haar studenten die het vak Jeugdliteratuur binnen de opleiding Taal- en Letterkunde volgen, te informeren over deze bronnen en referenties over jeugdliteratuur. Ook andere organisaties zijn welkom om aan te sluiten, Iedereen Leest heeft de ambitie om een breed netwerk van partnerorganisaties te betrekken bij dit initiatief.
Lestips op KlasCement
Naast auteursinformatie ontsloot Jeugdliteratuur.org een databank met les- en verwerkingstips bij kinder- en jeugdboeken die op de keuze- en nominatielijsten stonden van de Jeugdboekenmaand en de Kinder- en Jeugdjury. Vanaf 2017 koos Iedereen Leest om in te zetten op educatieve handleidingen om met boeken aan de slag te gaan in de klas, telkens gekoppeld aan het Jeugdboekenmaand-thema. Die les- en verwerkingstips zijn toepasbaar op verschillende boeken. De lestips van Jeugdliteratuur.org, die gekoppeld zijn aan één specifiek boek, worden sinds september gefaseerd op KlasCement ontsloten, de educatieve portaalsite van het Departement Onderwijs en Vorming met lesmaterialen en leermiddelen.
Vakliteratuur en interviews
En daarmee is de jeugdliteratuur-kous nog niet af, integendeel. Wie onderzoek voert naar jeugdliteratuur kan op afspraak terecht in de vakbibliotheek van Iedereen Leest. Die bevat naast talloze kinder- en jeugdboeken ook vakliteratuur met informatie over kinder- en jeugdliteratuur, over leesbevordering en jeugdbibliotheekwerk bekeken vanuit verscheidene disciplines. Je vindt er naslagwerken, monografieën, vaktijdschriften, scripties, thesissen en knipselmappen uit binnen- en buitenland.
Of misschien wil je de personen leren kennen achter de namen die op kinder- en jeugdboeken prijken? Duik dan eens in ‘De vijf’, een interviewreeks waar jeugdauteurs en illustratoren vertellen over hun ‘beste vijf’ die een impact hadden op hun leven. Met de reeks ‘In het atelier’ stap je dan weer binnen in het atelier van Vlaamse illustratoren die niet enkel een inkijk geven in hun werkruimte, maar ook in hun creatieve geest. Beide reeksen, die jaarlijks aangroeien met respectievelijk zes en twaalf afleveringen, bieden de jeugdliteratuurliefhebber urenlang leesplezier en inspiratie. Als dat nog niet volstaat: het Letterenhuis heeft een uitgebreide databank met archiefmaterialen van verschillende jeugdauteurs en illustratoren.
Ben je op zoek naar boekentips voor kinderen en jongeren, dan kan je terecht op Boekenzoeker, of lees het artikel ‘Waar vind ik geschikte boeken voor kinderen?’ Duik ook in de selectielijsten van de jaarlijkse Voorleesweek en Jeugdboekenmaand. Voor Iedereen Leest blijft jeugdliteratuur een belangrijke basis voor haar leesbevorderingsprogramma’s. Met al deze initiatieven brengen Iedereen Leest en haar vermelde partners jeugdliteratuur in al haar aspecten onder de aandacht van de lezer en de leesbevorderaar.
Lees ook
Deel dit artikel:
