Waar vind ik als leerkracht les- en verwerkingstips bij boeken en gedichten?
Verhalen en gedichten zijn ideaal om in de klas thema’s te introduceren, om te werken aan leesbegrip, leesplezier en leesvaardigheid bij kinderen en jongeren. Online zijn er tal van lestips beschikbaar – sommige geven algemene handvaten over werken met boeken in de klas, andere zijn gelinkt aan een specifiek boek of gedicht en bevatten verwerkingstips voor leerkrachten.
Leesmotivatie en leesbegrip stimuleren
Met kinderen en jongeren praten over een boek dat ze lazen, stimuleert hun leesmotivatie en leesbegrip. Ze leren nieuwe en complexere woorden of verhaallijnen beter begrijpen. Spreken over boeken die je hebt gelezen is ook een oefening om je eigen mening te formuleren: wat vond je goed of minder goed aan dit boek? Wat vond je moeilijk of onduidelijk aan het verhaal? Waar had je meer over willen weten? Dergelijke vragen doen leerlingen verder nadenken over het boek. Daarnaast leren ze welk genre of schrijfstijl hen beter ligt en ontdekken ze dus hun leesvoorkeuren. Bovendien kunnen ze met elkaar praten over hun leeservaringen en leren ze luisteren naar elkaars mening. Wat de een minder vond, is voor de ander top.
Praten over boeken is dus een waardevolle tijdsbesteding met verschillende doeleinden. Iedereen Leest werkt naar aanleiding van de Jeugdboekenmaand jaarlijks educatieve handleidingen uit die leerkrachten inspirerende handvaten geven:
- Handleiding ‘Werken met boeken in de klas’ (Jeugdboekenmaand 2017)
- Handleiding ‘Werken met non-fictie in de klas’ (Jeugdboekenmaand 2018)
- Handleiding ‘Empathie ontwikkelen via boeken’ (Jeugdboekenmaand 2019)
- Handleiding ‘Verbeelding en beeldgeletterdheid stimuleren met boeken’ (Jeugdboekenmaand 2020)
Deze handleidingen brengen ‘praten over boeken’ in de praktijk en bevatten tal van verwerkingstips die niet aan een specifiek boek gerelateerd zijn. Andere algemene werkvormen bij boeken kan je ook terugvinden op Cultuurkuur.
Poëzie
Naast verhalen is ook poëzie een toegankelijk genre om mee te werken: gedichten zijn doorgaans kort en kunnen een eindeloze reeks thema’s aanraken. Ideaal dus om bij het begin van een les een gedicht voor te lezen. Soms krijgen leerlingen al snel de opdracht om zelf een gedicht te schrijven. Dat is natuurlijk goed voor hun creatieve schrijfvaardigheid, maar hen laten proeven van gedichten is een belangrijke eerste stap om met poëzie vertrouwd te raken. De Poëzieweek brengt jaarlijks nieuwe lestips uit voor zowel basis- als secundair onderwijs. Ook Poëziecentrum ontwikkelt lestips voor het basisonderwijs bij de gedichten die meedongen naar de Poëziesterren – je vindt deze lestips ook op Cultuurkuur. Deze lestips tonen meteen ook welke kwalitatieve poëziebundels makkelijk inzetbaar zijn.
Voor en door leerkrachten
Heel wat leerkrachten delen hun eigen voorbereidingen en verwerkingstips bij boeken, zoals in de Facebook-groepen Leeskracht, Leerkrachten lager onderwijs, of Lesideeën secundair onderwijs. Met de juiste zoektermen (leesplezier, leesopdracht, jeugdboek …) vind je ook visuele inspiratie op Pinterest. Sommige leerkrachten wijden hun Instagram-account zelfs aan leesplezier en boekentips, zoals ine_leest. Anderen bloggen over jeugdliteratuur, zoals Leesbevordering in de klas of Alles wat ik mooi kan vinden – blogs waar je naast boekentips ook lessuggesties vindt.
Van uitgevers tot KlasCement
Bij de genomineerde boeken van de Leesjury werkt Iedereen Leest telkens een inspiratiefiche uit per boek. De inspiratiefiches, die zowel verwerkingstips bij praten en argumenteren alsook creatieve verwerkingen bevatten, kan je terugvinden op de Leesjury-website (kies een werkjaar en klik dan op het boek). Ook uitgevers en literaire organisaties publiceren met enige regelmaat les- en verwerkingstips bij boeken uit hun catalogus: neem een kijkje bij De Eenhoorn, Clavis Books, Lemniscaat, Baeckens Books, Querido, Standaard Uitgeverij, Uitgeverij Kleuteruniversiteit, Wablieft, Leespluim of de Woutertje Pieterse Prijs. De Nederlandse Stichting Lezen stelde met een werkgroep leerkrachten enkele verwerkingsopdrachten bij fictiefragmenten op. Stichting Lezen stelde ook lessugggesties bij kinder- en jeugdboeken op voor basisonderwijs en secundair onderwijs.
Een bijkomend voordeel van lestips die worden opgehangen aan een specifiek kinder- en jeugdboek, is dat je er meteen een boekentip bij krijgt. Op KlasCement vind je tal van uitgewerkte lestips. Die worden door leerkrachten zelf gepost en zijn dus ook al uitgetest in de lespraktijk. Ook Iedereen Leest is partner van dit platform. Zo besliste Iedereen Leest om Jeugdliteratuur.org offline te halen en plaatst ze vanaf nu alle lestips bij boeken – die beschikbaar zijn in de bibliotheek of boekhandel – op KlasCement. De eerder vermelde handleidingen bij Jeugdboekenmaand vind je eveneens op het KlasCement-profiel van Iedereen Leest. Op die manier kunnen leerkrachten op één rijkgevuld platform terecht.
Lees ook
Deel dit artikel:
