Praktijk in de kijker: 'Lezen is plezier voor iedereen’ van bibliotheek Ranst

Via speelse vertelmiddagen het leesplezier stimuleren en de sociale inclusie bevorderen, dat is het opzet van ‘Lezen is plezier voor iedereen’, een project van bibliotheek Ranst. Hiervoor werkt de bibliotheek samen met De Verhalenweverij, een vzw die met boeken aan de slag gaat bij kwetsbare doelgroepen, én met Fedasil opvangcentrum voor asielzoekers in Broechem.

De bib van Ranst heeft ruime ervaring met het organiseren van activiteiten die het leesplezier van kinderen bevorderen - van Boekstart tot leesgroepen van de Leesjury. Ook voor een asielcentrum kan de bibliotheek een waardevolle partner zijn, en zo ontstond ‘Lezen is plezier voor iedereen.’ Met dit project wil de bib kinderen van diverse sociale achtergronden samenbrengen op tweewekelijkse voorleessessies - omkaderd door De Verhalenweverij - om zo onder meer de sociale cohesie te bevorderen.
 

(De tekst gaat verder onder de afbeelding.)

Om een diverse groep kinderen te bereiken, ging de bib een samenwerking aan met Fedasil opvangcentrum voor asielzoekers in Broechem. Sommige van de kinderen daar zijn nog maar een paar maand in België en spreken beperkt Nederlands, anderen wonen al een paar jaar in het asielcentrum.

In de bib zat de mix wel goed, meestal was de verhouding ongeveer fifty-fifty: acht kinderen uit het asielcentrum, en acht uit Ranst. Gitt Smans van De Verhalenweverij: ‘Voor de kinderen van het asielcentrum is zo’n bezoek aan de bibliotheek een echte uitstap. Ze stonden dan ook te springen om mee te mogen.’ Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de kinderen van het asielcentrum met de fiets zouden komen, maar dat bleek praktisch niet haalbaar. Ze kwamen dus met de minibus, waardoor er in de bib telkens maximum acht kinderen van het asielcentrum aanwezig waren. ‘Objectief gezien was dat perfect’, zegt Saskia van de bib. 'In de praktijk viel wel op dat de twee groepen zich tijdens de activiteit minder snel mengden.'

Iedere twee weken vond er een voorleessessie plaats - in totaal ging het om dertien sessies. Die verliepen altijd volgens hetzelfde stramien. Gitt: ‘Met behulp van icoontjes legden we aan het begin van de sessie telkens ons programma uit. Zo’n vaste structuur is precies wat deze doelgroep nodig heeft.’ Vóór de pauze werd er voorgelezen voor de ganse groep met behulp van de kamishibai. Daarna werd er verder (voor)gelezen in een viertal kleine groepjes uit een select aanbod kinderboeken. Voor elk groepje was er een vrijwilliger van De Verhalenweverij voorzien.  Omdat niet alle kinderen Nederlands kunnen lezen, zaten er altijd ook wat woordeloze prentenboeken in het aanbod.
 

(De tekst gaat verder onder de afbeelding.)

Na de pauze - met een drankje en een koekje - was er een creatieve verwerkingsopdracht, vaak met een thematische link naar de gelezen boeken: zelf een kamishibaiplaat maken rond een woord dat ze leuk vonden, verhalendobbelstenen knutselen, fruitgezichtjes maken, figuurtjes knippen uit tijdschriften … Daarnaast kwamen ook auteur Asma Ould Aissa en illustrator Ingrid Godon langs voor een voorleessessie. Op de laatste samenkomst mochten de kinderen zelf voorlezen met de kamishibais, in een taal naar keuze.

Van de vrijwilligers vergt dit wel wat flexibiliteit. Gitt: ‘Soms is het taalniveau van de groep zwakker dan gedacht of is de juiste aandacht er niet, dan moet je durven schakelen. Bij de vrijwilligers hamer ik er altijd op dat ze zich goed moeten voorbereiden maar dat ze ook bereid moeten zijn om die voorbereiding los te laten.’

Het effect van dit project is voorlopig moeilijk meetbaar. ‘Ik heb wel het gevoel dat de kinderen van het asielcentrum zich thuis zijn gaan voelen in de bib,’ zegt Saskia. ‘De drempel om de bibmedewerkers aan te spreken is laag.’ Gitt illustreert de impact graag met een anekdote: ‘Met De Verhalenweverij komen wij regelmatig in het asielcentrum. Daar ontmoette ik een jongen die altijd heel uitbundig mee deed. Tijdens een van de teasers kwam ik hem tegen op school. Toen ik hem aansprak, zei zijn leerkracht: ‘Die jongen kan niet praten. Op school zegt hij nooit iets.’ Ze was verbaasd dat ik hem op een andere manier kende. Achteraf nam hij deel aan de voorleessessies in de bib. Ook daar bleek hij zich genoeg op zijn gemak te voelen om zichzelf te zijn. Dat is voor mij het grootste compliment.'

De bibliotheek plande in het najaar van 2022 al een vervolg op dit project. Ze wil wel meer werken rond meertalig voorlezen met kamishibai. ‘Daar hebben we op ingezet tijdens de laatste sessie van het pilootproject’ zegt Saskia van de bib. ‘Maar niet alle kinderen die verschillende talen spreken, kunnen ze ook lezen. Daar zouden we bijvoorbeeld ouders voor kunnen inschakelen.’ Ook hoopt de bib in de toekomst de drempel om kinderen uit de gemeente de activiteiten in het asielcentrum te laten bijwonen, te verlagen. Na een eerste voorleessessie in het opvangcentrum tijdens schooljaar 2022-2023 is de bib alvast positief. Dit keer namen er wel enkele kinderen uit Ranst deel. Speelt de bekendheid van het project hierbij een rol? Bij de bib hebben ze er voorlopig nog het raden naar, maar is men alvast verheugd over deze evolutie.