1 op 4 van de Vlaamse jongeren leest wekelijks een boek of strip volgens nieuwe JOP-monitor
Voor de vijfde keer werden nieuwe resultaten bekendgemaakt van de JOP-monitor, een grootschalige bevraging over de leefwereld van Vlaamse jongeren (12 tot 25 jaar). Ook het leesgedrag werd bevraagd. Bijna de helft las het voorbije jaar een boek of strip ter ontspanning. 1 op 4 deed dat zelfs wekelijks óf vaker.
JOP staat voor het Jeugdonderzoeksplatform, een interdisciplinaire samenwerking tussen UGent, KU Leuven en VUB. Sinds 2003 werden er elke vijf jaar nieuwe resultaten gedeeld over de leefwereld en gedrag van jongeren in Vlaanderen. De studie focust op verschillende thema’s zoals de gezins- en woonsituatie van jongeren, hun politieke interesses, hun mediagebruik, hun schoolbeleving en hun vrijetijdsgedrag. Meer dan 7.000 jongeren van 12 tot 25 jaar vulden in 2023 de vijfde JOP-monitor in. De monitor bereikte een representatieve groep, onder meer door de digitale enquête ook in scholen te laten rondgaan.
De JOP-monitor levert veel interessante resultaten op. Wij focussen in dit artikel op cijfers die relevant zijn voor lezen. Wil je meer duiding over het leesgedrag van jongeren, lees dan ons artikel ‘Lezen Vlaamse kinderen en jongeren nog?’.
(On)georganiseerde vrije tijd
De JOP-onderzoekers benadrukken het belang van een rijk aanbod aan vrijetijdsactiviteiten voor de ontwikkeling van jongeren:
‘De wetenschappelijke literatuur wijst op voordelen [van vrijetijdsactiviteiten, red.] wat betreft schoolprestaties en cultureel kapitaal, sociale relaties, burgerschap en mentaal welbevinden.’
Die vrijetijdsactiviteiten kunnen georganiseerd zijn door bijvoorbeeld een jeugdbeweging, een cultureel centrum, een bibliotheek … Maar ook ‘niet georganiseerde’ vrije tijd is belangrijk, zoals openbare plaatsen waar jongeren kunnen vertoeven, onder meer parken, pleintjes en de openbare bibliotheek.
Actieve deelname
71% van de jongeren die JOP in zijn vrije tijd invulde, is tevreden over hun eigen vrijetijdsbesteding. Een gelijkaardig cijfer vinden we bij jongeren die JOP op school invulden: 70% voor grootstedelijke context, 74% voor Vlaanderen. Hoe actief jongeren deelnemen aan georganiseerde vrijetijdsactiviteiten, hangt vaak samen met hun achtergrond. Jongeren uit ASO, KSO en doorstroomgerichte opleidingen participeren actiever dan jongeren uit TSO en dubbele finaliteit. Bij jongeren die nog nooit deelnamen aan zo’n activiteit, is er een enorm grote groep met ouders die korter geschoold zijn (hoogstens een diploma lager onderwijs). Ook jongeren met een migratieachtergrond hebben vaker nog nooit een vrijetijdsactiviteit bijgewoond. Al deze bevindingen keren terug bij zowel sport-, jeugd- als culturele verenigingen.
Leesgedrag
Onder ongeorganiseerde vrijetijdsactiviteiten vallen onder andere een boek of strip lezen. Bijna de helft van de Vlaamse jongeren las het voorbije jaar een boek of strip als ontspanning – dus niet voor een schoolopdracht. 25,2% van de Vlaamse jongeren las wekelijks of vaker. 21,3% las maandelijks of minder dan maandelijks, 53,6% las de afgelopen twaalf maanden geen boek of strip ter ontspanning.
(De tekst gaat verder onder de grafiek.)
Plaatsen we lezen tegenover andere culturele en sportieve vrijetijdsactiviteiten die bevraagd werden, dan eindigt lezen op de derde podiumplek, ze moet enkel sporten (71,4% sportte het afgelopen jaar) en een bioscoopbezoek (62,3% bekeek het afgelopen jaar een film in de bioscoop) laten voorgaan. Op de andere bevraagde activiteiten werd telkens een hoger percentage genoteerd van jongeren die hier niet aan deelnamen: creatieve hobby’s, een sportwedstrijd gaan kijken, een muziekconcert bijwonen en andere culturele uitstappen.
De onderzoekers gingen na of er verschillen zijn tussen jongeren en hun leesgedrag. Zoals eerdere onderzoeken vaak ondervinden, toont de JOP-monitor dat meisjes meer lezen dan jongens. 57,4% van de meisjes las het afgelopen jaar een boek. Bij de jongens komt dit op 35,3% te liggen. De JOP-monitor beslaat ook een erg brede leeftijdsgroep, van 12 tot 25 jaar. De onderzoekers zien dat de jongste leeftijdsgroepen frequenter lezen dan de oudere, al zijn de verschillen met oudere leeftijdsgroepen niet zo groot.
Ook de thuisomgeving speelt een rol. Kan het gezin relatief makkelijk rondkomen, dan gaan jongeren vaker op culturele of sportieve uitstap. Hetzelfde geldt voor jongeren wier ouders langer geschoold zijn. Die verschillen keren ook terug bij lezen maar zijn wel kleiner.
Alle resultaten van de JOP-monitor verschijnen nog online, je kan ze ook raadplegen in de publicatie Jongeren in cijfers en letters 5. De resultaten uit de JOP-monitor 2023 met betrekking tot lezen werden ook opgenomen in ons artikel ‘Lezen Vlaamse kinderen en jongeren nog?’. Dat artikel omvat verschillende onderzoeken die licht werpen op het leesgedrag van kinderen en jongeren uit Vlaanderen.
Lees ook
Deel dit artikel:
