Op kamp in de bib
Het zomert in de bib! Nu heel wat mensen deze zomer dichtbij huis blijven, doen veel bibliotheken extra inspanningen om een breed publiek aan te trekken en om veilige activiteiten te organiseren. Reporter Katrien Elen en fotograaf Michiel Devijver trekken deze vakantie het land door om inspirerende praktijkvoorbeelden vast te leggen. In de kijker: de coronaproof bibkampen in Veurne en Westerlo
door Katrien Elen | foto's: Michiel Devijver
Voor veel kinderen staat de zomer gelijk met op kamp gaan. Het aanbod anno 2020 is enorm, van het traditionele scoutskamp tot niche formules als drone-kampen of modeontwerper-weken. Voor elk wat wils dus. Goed nieuws ook voor de boekenwurmen. Steeds meer bibliotheken bieden immers leeskampen aan. Wij zetten onze tenten op in de bibliotheken van Veurne en Westerlo en konden ervaren dat zo’n bibkamp echt heel leuk is.
Ontstaan
Klara Vrolix van de bib van Westerlo speelde enkele jaren geleden al met het idee om een leeskamp te organiseren in de bibliotheek: 'Veel van onze activiteiten vinden plaats tijdens het schooljaar. Tijdens de zomervakantie is er vaak weinig tijd voor extraatjes want al onze medewerkers willen dan met vakantie. Maar dan klopten De LeesBeesten, oftewel actrices Ann Ceurvels en Tania Poppe, aan. Toen bleek dat we de krachten konden bundelen met hun leestheater, zagen we het wel zitten om zo’n kamp te organiseren. Deze zomer staat de derde editie gepland.' In Veurne vond dit jaar het eerste bibkamp plaats. Het idee kwam van bibliothecaris Karlien Brysbaert: 'In de zomer is het hier doorgaans kalm. We wilden graag wat meer kinderen over de vloer krijgen, vandaar dat we zijn gestart met een bibkamp.'
“Het eerste jaar moest elk kind kiezen voor een focus: theater, beeld, multimedia… Toen werkten ze een week lang aan één project. Sommige kinderen zaten de hele week aan de computer. Dat kon niet de bedoeling zijn. Nu proeft ieder kind van elk aspect. We gaan dus in de breedte.”
Programma
Hoe ziet zo’n kamp er nu uit? Terwijl ze in Veurne het bibkamp koppelen aan een sport- en zwemkamp in de voormiddag, concentreren ze zich in Westerlo vijf dagen lang - telkens van 9 tot 16 uur - op één kinderboek. In 2020 is dat Vossenstreken van Danny De Vos, een bundel korte verhalen over dieren die rare streken uithalen. Elke dag komt het boek op een andere manier aan bod. Zo staat er een ontmoeting met de auteur gepland en maken de kinderen tijdens een atelier van de tekenschool een kijkdoos over een zelfgekozen fragment. Een andere dag gaan de deelnemers het boek dan weer na-apen tijdens een heuse theaterworkshop.
Voor Klara is het cruciaal dat een bibkamp veelzijdig is. 'Het eerste jaar moest elk kind kiezen voor een focus: theater, beeld, multimedia… Toen werkten ze een week lang aan één project. Sommige kinderen zaten de hele week aan de computer. Dat kon niet de bedoeling zijn. Nu proeft ieder kind van elk aspect. We gaan dus in de breedte.'
Afwisseling is ook volgens bibmedewerker Katleen de sleutel van het succes in Veurne. De deelnemers hebben tijdens het kamp niet alleen gelezen, maar ook geschreven, gespeeld, muziek gemaakt en gekookt. De eerste dag leerden ze elkaar én hun boekensmaak kennen. Tijdens een rondleiding volgden ze de weg die een nieuw boek aflegt voor het leesklaar in de rekken staat. 'Een beetje tot mijn verwondering een van de favoriete activiteiten', vertelt Katleen. Op dinsdag gingen de deelnemers tijdens een spannende speurtocht op zoek naar de moordenaar van de bibliothecaris. Daarnaast werkten de kinderen gedurende de hele week aan hun eigen verhaal. Uit oude kranten schepten ze zelf papier voor de cover van hun boek en op de laatste dag gingen ze met kookboeken aan de slag om van hun boeklancering een feest te maken. 'Normaal gezien was het ook de bedoeling dat de kinderen zouden voorlezen bij de kleuters in de kinderopvang,' voegt Katleen nog toe. 'Corona strooide helaas roet in het eten. In de plaats daarvan maakten de deelnemers een hoorspel rond kleuterboeken dat werd gedeeld via de Facebookpagina van de bib. Een heel tof alternatief.'
Begeleiding
Katleen begeleidde het kamp in Veurne zelf, samen met een monitor. Ook het programma en de activiteiten werkte ze helemaal zelf uit. Met meer dan vijftien jaar ervaring in het onderwijs was dit een kolfje naar haar hand. Katleen: 'De speurtocht was bijvoorbeeld gebaseerd op het gezelschapsspel Cluedo. Voor de concrete uitwerking ervan gebruikte ik de software van Bibster. Daarmee kun je echt een activiteit op maat van je doelgroep en je eigen bibliotheek ontwerpen. Heel handig en de kinderen vinden het fijn om met een iPad aan de slag te gaan.' Met de praktische invulling van alle activiteiten van het bibkamp startte Katleen in juni en dat bleek vlot haalbaar qua deadline. Voor de communicatie kon ze wel rekenen op steun van de stad Veurne. Het kamp werd vermeld op de website van de stad en opgenomen in de brochure met zomeractiviteiten.
Ook in Westerlo gebeurt de inhoudelijke uitwerking van het programma door de bib, De LeesBeesten zorgen voor een kader. Klara: 'In het verleden begeleidden de twee actrices de kampweek ook zelf, samen met medewerkers van de bib. Dit jaar hebben ze wegens corona - Ann is zelf ziek geweest - een extern iemand ingeschakeld. Met een filmpje kondigen Tania en Ann iedere dag wel nog het thema van de dag aan en geven ze opdrachten mee. De bib zorgt tijdens de week voor ondersteuning en legde bijvoorbeeld de afspraken met de auteur en de tekenschool vast.' Qua werkdruk valt dit dus enorm mee, het eerste jaar was dat wel anders. Klara: ‘Het eerste kamp stond open voor kinderen van 8 tot 14 jaar. Dat maakte dat we met vier begeleiders een groepje van 20 moesten begeleiden. Dat was te intensief. Nu houden we het bij kinderen van 10 tot 13 jaar.' Ook de voorbereiding loopt vlotter dan de eerste keer. Als Klara de zomer van 2018 al in november van het jaar voordien begon voor te bereiden, doet ze dat nu gewoon tijdens de zomer: 'Het format is klaar. De eerste afspraken, zoals het vastleggen van de data, gebeuren nog altijd in het najaar, maar de rest gaat veel sneller.' Voor de communicatie kan de bib rekenen op de gemeentelijke vakantiebrochure. Alle inwoners van Westerlo krijgen die info in de bus. En uiteraard promoten De LeesBeesten het kamp ook via hun site.
“Het is niet de bedoeling dat het een scoutskamp rond boeken wordt. Ik streef er net naar dat kinderen hier iets totaal anders doen dan in hun andere hobby's. Als kinderen dankzij het leeskamp bovendien nieuwe verhalen en boeken ontdekken, blik ik tevreden terug.”
Deelnemers
In Veurne namen elf kinderen tussen 9 en 12 jaar deel aan het bibkamp, in Westerlo zijn dat er achttien, allemaal meisjes. 'Sommigen doen al voor de derde keer mee. Het zijn stuk voor stuk kinderen die graag lezen,' zegt Klara. Katleen kwam tot dezelfde vaststelling. Alle deelnemers waren al lid van de Veurnse bib en ook hier waren de meisjes in de meerderheid. Toch bleek de groep bij het begin van de week wat stilletjes. Katleen: 'Even vreesde ik dat ze niet vrijwillig gekozen hadden voor een bibkamp. Naarmate de week vorderde, kregen we echter heel positieve feedback van de kinderen en hun ouders en liep het los.'
Wanneer is zo’n kamp nu geslaagd? 'Ik hoop altijd dat ze hun blik verruimen,' zegt Klara. 'Het is niet de bedoeling dat het een scoutskamp rond boeken wordt. Ik streef er net naar dat kinderen hier iets totaal anders doen dan in hun andere hobbies. Als kinderen dankzij het leeskamp bovendien nieuwe verhalen en boeken ontdekken, blik ik tevreden terug.'
Tips voor een succesvol bibkamp
- Zorg voor een goede voorbereiding, maar laat ook ruimte voor improvisatie en initiatieven die van de kinderen komen. Het is immers vakantie!
- Stel een gevarieerd programma samen. Ga op verschillende manieren aan de slag met boeken en zorg voor een afwisseling van rust en actie!
- Kies één verhaal waar je het kamp aan ophangt. Zo heb je al een richting. Gebruik bij voorkeur een verhaal boordevol fantasie, dat aanzet tot nadenken én met een neutraal hoofdpersonage. Kijk ook of de auteur beschikbaar is voor een kampbezoek en kinderen kan inspireren.
- Werk samen met andere gemeentediensten zoals de tekenschool of de sportdienst. Of doe beroep op organisaties die bezig zijn met verhalen en theater, zoals De LeesBeesten.
Noot: het eerste bibkamp in Veurne vond in juli plaats, maar in augustus werd de tweede editie door de verstrengde coronamaatregelen afgelast. Daarom zijn er dus helaas geen foto’s van dit kamp.
Deel dit artikel: