Eerste edit-a-thon geeft kinder- en jeugdliteratuur meer plek op Wikipedia
Iedereen kan meeschrijven aan Wikipedia. Toch ontbreekt er veel info over Vlaamse kinder- en jeugdauteurs en illustratoren. Daar willen Iedereen Leest en het Letterenhuis graag verandering in brengen. Tijdens een eerste schrijfsessie met vrijwilligers in de vakbibliotheek van Iedereen Leest werd de online encyclopedie al een stukje completer.
Bestaat iets als het niet op Wikipedia staat? Toch wel. ’s Werelds grootste online encyclopedie is uitgebreid, maar volledig is ze niet. Jeugdauteurs Laïla Koubaa, Paul De Moor en Jan De Kinder hebben bijvoorbeeld geen pagina en ook over illustratoren Joris Thys en Sassafras de Bruyn vind je bijna niets terug. Ook in algemene media is er een onderrepresentatie van kinder- en jeugdliteratuur. Nochtans is die kennis enorm waardevol. Daarom is het belangrijk om via toegankelijke platformen zoals Wikipedia een plaats te geven aan auteurs en illustratoren die belangrijk (geweest) zijn in het Vlaamse kinder- en jeugdlandschap. Hoe kunnen internetgebruikers van alle leeftijden anders betrouwbare en relevante informatie vinden over dit vakgebied?
Uitstel, geen afstel
In de erfgoedsector wordt Wikipedia al jaren gezien als een oplossing om data te verspreiden op het web. Via Wikipedia kan de rijke kennis die een organisatie bezit, ontsloten worden naar een groot publiek. De eerste hit op Google is altijd Wikipedia, dus het is de plaats waar veel mensen gaan zoeken.
“De eerste hit op Google is Wikipedia, dus het is de plaats waar veel mensen gaan zoeken.”
Naar aanleiding van 50 jaar Jeugdboekenmaand vatte Iedereen Leest daarom het plan op om via schrijfsessies met vrijwilligers de Wikipedia-representatie van Vlaamse jeugdauteurs en -illustratoren te vergroten. Ook Het Letterenhuis en Villa Verbeelding stapten mee in het schrijfavontuur. Het plan was om samen te komen met geïnteresseerden om ontbrekende auteursinformatie te verzamelen en op Wikipedia te plaatsen. Door de coronapandemie dienden de edit-a-thons echter geschrapt te worden, al schreven enkele stagiairs bij Iedereen Leest wel aan de eerste nieuwe Wikipediapagina’s in die periode.
(De tekst gaat verder onder de afbeelding.)
De nieuwe locatie van Iedereen Leest, met een ruimere vakbibliotheek, vormde een mooie gelegenheid om de edit-a-thons nieuw leven in te blazen. Eind november was het dus zover: toen organiseerde Iedereen Leest een eerste schrijfsessie voor vrijwilligers, samen met het Letterenhuis, dat in 2023 met de campagne rond de biografie volop inzet op schrijversbiografieën. Ook partners meemoo (Vlaams instituut voor het archief) en Wikimedia Belgium waren aanwezig om de vrijwilligers op weg te helpen. Wikipedia is namelijk één van de projecten van de Wikimedia Foundation. ‘Het is een uit de hand gelopen vrijwilligersproject, gepassioneerd door vrije kennis’, legt Bart Magnus (medewerker expertise bij meemoo) uit. ‘Stel je een wereld voor waarin elke persoon vrije toegang heeft tot alle kennis. Dat is waar Wikipedia aan werkt.’
Watervaleffect
Iedereen kan artikels aanmaken en herwerken op Wikipedia. Toch hangen er enkele regels vast aan de encyclopedie. Zo is het niet toegelaten om over jezelf of je organisatie te schrijven. Ook moeten de artikels relevant en toegankelijk zijn: een professor kwantumfysica moet begrijpen waarom een bepaalde jeugdauteur een eigen pagina verdient. Verder mag je niet alleen op basis van je eigen kennis een artikel schijven. Alles gebeurt op basis van externe bronnen, die je onderaan vermeldt.
(De tekst gaat verder onder de afbeelding.)
‘Juist die bronnen creëren een interessant watervaleffect’, meent Linde Dessoy, kennismedewerker jeugdliteratuur bij Iedereen Leest. ‘Als student heb je bijvoorbeeld uitgebreid bronnenmateriaal nodig en Wikipedia is een goed startpunt om je in te lezen. Van daaruit kan je verder klikken naar gespecialiseerde databanken, zoals DBNL (Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren) of Poëzie-Centraal.’ Het omgekeerde watervaleffect kan ook voorvallen. Wikipedia is immers vervlochten met andere websites, zoals de catalogus van je bib. ‘Als je daar een boek opzoekt, vind je onderaan de Wikipediapagina van de auteur. Tenminste als die een pagina heeft. Daarom is het extra relevant om in te zetten op zichtbare informatie op Wikipedia.’
Samen schrijven
Daar komen de zeven deelnemers in beeld. Zij zullen ervoor zorgen dat er na deze eerste schrijfsessie weer enkele pagina’s van jeugdauteurs en illustratoren bijgekomen zijn. Daarvoor krijgen ze tips van Bart Magnus, want niemand van de aanwezigen heeft al eens een Wikipediapagina aangemaakt. Zijn voornaamste advies? Durf te spieken. ‘Hoe doen anderen het? Er staan al veel biografieën op Wikipedia waarvan je de logica kan overnemen. Zo is de eerste zin altijd de definitie van het onderwerp. Daarna volgt vaak informatie over de familie en afkomst, de jeugd, het privéleven, een bibliografielijst… Bekijk af en toe ook de code achter de tekst.’
(De tekst gaat verder onder de afbeelding.)
De praktische uitleg blijkt welkom. ‘Het systeem wijst zichzelf wel uit, maar het is toch technischer dan gedacht’, vindt Fleur, die stage loopt bij Iedereen Leest. Ook voor deelnemer Anne-Marie is het even zoeken. Zij werkt de pagina bij over schrijfster Antoinette Buckinx, iemand over wie ze voordien nog nooit gehoord had. ‘Als ik begin te zoeken, valt me nochtans op hoeveel ze geschreven heeft: gedichten, heiligenlevens...’ Ook al schrijvend leer je dus veel bij over Vlaamse auteurs. Bovendien scherpt het je redactieskills aan, merkt marketeer Eva. ‘Ik zit even tussen twee jobs in,’ zegt ze, ‘dus dan kan ik me net zo goed met iets nuttigs bezighouden. De vaardigheden die ik hier opdoe, kunnen ook voor andere websites van pas komen.’
Redenen genoeg om mee te schrijven aan Wikipedia. Voor Helena is het vooral een manier om zelf bij te leren over kinder- en jeugdliteratuur. Zij vertaalt een artikel over de Waalse jeugdauteur Anne Herbauts. ‘Het is straf dat ze niet gekend is in Vlaanderen, want er bestaat al een zeer uitgebreide Franstalige pagina over haar’, merkt ze. In haar dagelijkse leven zit Helena al tussen de boeken als bibliotheekmedewerker, maar tijdens de edit-a-thon kan ze literatuur op een andere manier benaderen. ‘Dat helpt om mijn wereld te verbreden.’ Ook de wereld van andere Wikipediagebruikers is dankzij de schrijfsessie een stukje breder geworden. Elf artikels werden aangevuld en drie nieuwe artikels – over Vera Van Renterghem, Kim Crabeels en Vanessa Verstappen – staan intussen online.
Wil je ook meeschrijven aan het grootste informatieplatform en Vlaamse kinder- en jeugdauteurs en illustratoren zichtbaar maken? Vul je gegevens in en we brengen je op de hoogte over de volgende edit-a-thons.
Lees ook
Deel dit artikel:
