Werken met boeken in de klas: ontdek de educatieve handleiding

Het PIRLS-onderzoek trok eind 2017 aan de alarmbel: Vlaamse leerlingen scoren minder goed op leesprestaties en lezen minder graag. Leerlingen die graag lezen, presteerden beter op vlak van begrijpend lezen. Vanuit die conclusies brachten de onderzoekers enkele aanbevelingen voor de praktijk, zoals meer aandacht voor het stimuleren van de leesmotivatie bij kinderen en jongeren. Zij zouden lezen en boeken moeten associëren met iets aangenaams, niet met iets dat saai is of verplicht wordt.

De focus leggen op aangename, motiverende leeservaringen betekent dat er op een bredere manier rond lezen gewerkt wordt op school of in de klas. Daartoe zijn er enkele belangrijke randvoorwaarden die bouwen aan een uitnodigend leesklimaat:

• Maak tijd voor lezen door bijvoorbeeld leerlingen elke dag een kwartier vrij te laten lezen, of als leerkracht de les starten of eindigen met een voorgelezen fragment of gedicht.
• Een centrale leesplek of boekenhoek inrichten helpt om het leesklimaat in de klas te ondersteunen. Zo’n plek is niet overal vanzelfsprekend, maar zelfs een kleine boekenkast gevuld met leuke boeken kan wonderen doen. Iedereen Leest stelde enkele inspirerende leeslijsten samen om boeken te selecteren voor de klas- of schoolbib.
• Laat kinderen en jongeren ook boeken lezen die ze zelf kiezen. Door hen de kans te geven om zelf een boek te zoeken en uit te lezen, zal hun motivatie sterk toenemen. Leer hen kiezen uit het brede aanbod en help hen op weg naar een boekenkeuze die aansluit bij hun interessesfeer.
• Praten over boeken die je hebt gelezen is een oefening om je eigen mening te formuleren: wat vond je goed of minder goed aan dit boek? Wat vond je moeilijk of onduidelijk aan het verhaal? Vragen doen leerlingen verder nadenken over het boek. Ze leren welk genre of welke auteur hen beter ligt dan de andere.

Werk maken van deze randvoorwaarden is een eerste stap. In het artikel ‘Elke dag leesplezier in de klas’ vind je hierover meer tips en inspiratie.

Verdere praktische werkvormen over boeken of kortere tekstfragmenten en andere tips staan verzameld in de educatieve handleiding ‘Werken met boeken in de klas’ die Iedereen Leest opstelde naar aanleiding van de Jeugdboekenmaand 2017, maar ook nadien inspiratie biedt. De werkvormen zijn niet rond specifieke boeken opgesteld, maar geven handvaten en voorbeelden die op elk boek van toepassing zijn.

Voor Jeugdboekenmaand 2018, dat in teken stond van wetenschap en techniek, ontwikkelde Iedereen Leest een aanvullende educatieve handleiding rond non-fictie. Naar aanleiding van de Jeugdboekenmaand 2019 is een handleiding die inspeelt op het thema vriendschap. De werkvormen in die handleiding focussen op hoe je empathie bij leerlingen kan stimuleren met behulp van boeken.