Wat maakt krachtige leesbevordering?
Leesbevordering is de missie van Iedereen Leest. Die deelt ze met de vele bibmedewerkers, leerkrachten, kinderbegeleiders, (groot)ouders, voorleesvrijwilligers en anderen die het leesvuur willen doorgeven aan kinderen, jongeren en volwassenen. Maar hoe verleiden we mensen tot meer en beter lezen?
Dit artikel is een herwerking van ‘Wat is leesbevordering’, een informatief artikel dat verscheen in augustus 2018.
Wie aan leesbevordering werkt, wil mensen meer boeken doen lezen. Of dat nu om het lezen van fictie, non-fictie, thrillers, poëzie, strips of andere genres gaat dan wel om het luisteren naar verhalen via luisterboeken, dat doet er niet toe. Het maakt ook niet uit of mensen op papier of digitaal lezen. Wat leesbevordering vooral beoogt, is mensen motiveren om meer te gaan lezen in hun vrije tijd én hun betrokkenheid bij lezen te vergroten.
Een en-en-verhaal
Leesbevordering beperkt zich echter niet tot leesmotivatie stimuleren. Zeker bij kinderen en jongeren is het ook belangrijk dat zij goed kunnen lezen. Een goede leesvaardigheid en een positieve leesmotivatie gaan immers hand in hand. Ook het leesgedrag – hoe vaak we lezen, wat we lezen – speelt op beide aspecten in.
LEES OOK: Lezen ontleed – welke aspecten spelen een rol in onze leesontwikkeling?
In de praktijk vertaalt 'aan leesbevordering doen' zich in verschillende opdrachten: leesmotivatie stimuleren, leesvoorkeuren laten ontdekken door mensen te laten proeven van het leesaanbod, praten over boeken en leeservaringen, (interactief) voorlezen, een inspirerende leesomgeving uitbouwen … En dit alles bij voorkeur in een doorgaande leeslijn van pasgeborene tot volwassene.
Pijlers voor krachtige leesbevordering
Lezers maken we niet in een vingerknip. Om kinderen, jongeren en volwassenen te verleiden om meer en dieper te lezen, en hen te doen groeien in hun competenties als lezer, investeren we als maatschappij dan ook best in een geïntegreerde aanpak. Een aanpak die positief inspeelt op de leesvaardigheid en de leesmotivatie, en die zo leesgedrag stimuleert.
Hoe ziet zo’n geïntegreerde, duurzame aanpak rond leesbevordering eruit? Iedereen Leest ontwikkelde een kader met verschillende pijlers dat professionals uit onderwijs, bibliotheek en kinderopvang hierbij wil ondersteunen:
- Leesbeleid: het proces waarmee je als team doelgericht en in een doorgaande lijn de werking van je organisatie rond lezen en leesbevordering aanstuurt, opvolgt en bijstuurt (leesmonitoring).
- Leesomgeving: een fysieke leesplek waar lezen zichtbaar is, met een toegankelijke en aantrekkelijk leesaanbod op maat van je doelgroep.
- Leesaanbod: de collectie aan boeken en verhalen voor alle leeftijden en in verschillende genres, types, thema’s en dragers.
- Leesdidactiek/leesactiviteiten: doelgerichte lees(bevordings)activiteiten die bijdragen aan een sterke leesvaardigheid én leesmotivatie.
- Leesnetwerk: in een leesnetwerk zorg je voor afstemming met partnerorganisaties uit het onderwijs-, welzijns- en socioculturele veld. Lezers maken we immers samen.
Dit kader moet als een en-en-verhaal gelezen worden: alle pijlers zijn evenwaardig en spelen in op elkaar. Je werkt pas aan krachtige leesbevordering als je inzet op al deze pijlers, en ze in een samenspel brengt. Wat heb je immers aan een uitgekiend leesbeleid als er geen doordachte activiteiten of didactiek plaatsvinden? Of welke meerwaarde heeft een coole, hippe leesplek als er enkel verouderde leesmaterialen voorhanden zijn?
“Je werkt pas aan krachtige leesbevordering als je inzet op alle pijlers voor krachtige leesbevordering, en ze in een samenspel brengt. Wat heb je immers aan een uitgekiend leesbeleid als er geen doordachte activiteiten of didactiek plaatsvinden? Of welke meerwaarde heeft een coole, hippe leesplek als er enkel verouderde leesmaterialen voorhanden zijn?”
Bewezen methodieken en principes
Hoe breng je bovenstaande pijlers nu in de praktijk? De Iedereen Leest Academie zet je als professional op weg met onderbouwde kennis en inzichten en activerende opdrachten. De leertrajecten bouwen verder op enkele bewezen methodieken zoals leesscans, leesgesprekken, interactief voorlezen, boekpromotie of begeleid vrij lezen. Daarnaast zijn de opleidingen gestoeld op enkele achterliggende basisprincipes, zoals leesmotivatie bevorderen via ABC (autonomie – betrokkenheid – competentie), sleutels voor effectieve leesdidactiek of een procesbeschrijving om via gerichte stappen tot een leesbeleid te komen.
Groeien
Een leesbevorderingskader met pijlers, een resem aan bewezen methodieken en achterliggende principes … Misschien doet dit je hoofd even tollen, maar dat is niet nodig. Het doel van zo’n geïntegreerde aanpak is precies om doordacht aan de slag te gaan als leesbevorderaar, en bewust werk te maken van krachtige en effectieve leesbevordering. Een sterke leescultuur met vaardige lezers bereik je immers niet met een eenzijdig stappenplan. Willen we lezers doen groeien, dan moeten we ook als leesbevorderaar (verder) groeien en reiken. De Iedereen Leest Academie biedt alle leesbevorderaars alvast de nodige houvast.
