Getipt: toolbox ‘Ouders welkom in de bib’
In opdracht van Stad Antwerpen ontwikkelde VormingPlus (nu: Avansa) Regio Antwerpen een toolbox voor het ontvangen van kwetsbare ouders van jonge kinderen (baby’s en peuters) in de bibliotheek. De toolbox focust met allerlei praktische tips op het creëren van een welkom gevoel en wil het bibliotheekbezoek zo toegankelijk mogelijk maken.
Veel boeken, websites en blogs brengen informatie over lezen en leesbevordering. Medewerkers van Iedereen Leest tippen in de reeks ‘Getipt’ interessante vakliteratuur en online referenties. Een reeks vol food for thought.
Openbare bibliotheken zijn laagdrempelige huizen voor iedereen die er op zoek is naar informatie, naar verhalen, naar culturele activiteiten of naar een stille plek. De vele activiteiten voor kinderen en hun ouders zorgen ervoor dat de bib functioneert als een sociaal platform, waar mensen uit de buurt elkaar kunnen leren kennen en waarbij ze actief deelnemen aan het lokale culturele leven. De bibliotheek maakt zo deel uit van een sociale infrastructuur die een belangrijke waarde heeft voor onze maatschappij.
Veel bibliotheken verwelkomen vandaag een divers publiek: ouderen, studenten, kinderen, volwassenen … Met het programma Boekstart, waar meer dan 250 gemeenten en bibliotheken zich voor engageren, worden ook baby’s en peuters – en hun ouders – aangesproken. Toch is het niet altijd evident om kwetsbare gezinnen met jonge kinderen te betrekken bij het brede bibliotheekaanbod. Daarom ontwikkelde VormingPlus Regio Antwerpen in opdracht van Stad Antwerpen in 2020 een praktijkgerichte toolbox, die tot stand kwam met medewerking van verschillende Antwerpse bibliotheken, oudergroepen en welzijnspartners.
Een warm onthaal
Ouders het gevoel geven dat ze samen met hun jonge kinderen welkom zijn in de bib – dat is de voornaamste doelstelling van de toolbox. De ontvangst van ouders staat dus centraal. Dat vergt verschillende communicatieve vaardigheden van het bibteam, maar ook de indeling van het bibliotheekgebouw is belangrijk. Tracht ouders niet meteen te informeren over het ganse aanbod van de bib – het gebruik van de online catalogus, het aanbod van activiteiten, uitleentermijnen, boetes … - want dat kan hen afschrikken. Met een warm onthaal zorg je dat een eerste drempel weggewerkt is, nadien kan je nog andere informatie overbrengen.
Zo’n warm onthaal begint bij een toegankelijk taalgebruik en interactie met de kwetsbare ouder als bibbezoeker. De toolbox geeft hierbij enkele voorbeelden:
- Als bibmedewerkers naamstickers dragen en bezoekers begroeten met een glimlach, tonen ze aanspreekbaar te zijn.
- Korte, informele babbels stellen ouders snel op hun gemak. Praat langzaam en duidelijk met meertalige ouders, en vraag gerust of alles duidelijk is.
- Zorg ervoor dat je ouders en hun jonge kinderen op een rustige plek kan ontvangen, zoals het voorleeshoekje of de baby- en peuterhoek.
- Een plaats voor kinderwagens en een ruimte om baby’s te verschonen, toont dat de bib echt wel een plek is voor ouders mét hun jonge kinderen.
- Vaak denken ouders dat je stil moet zijn in de bib, en hebben ze schrik dat hun kind te veel lawaai zou maken. Ga het gesprek hierover aan met de ouders.
- Soms leeft de perceptie dat naar de bib gaan duur is. Bespreek dus zeker het gratis lidmaatschap voor kinderen, en stel ouders gerust als ze vrezen dat hun baby of peuter een boekje kapot zou kunnen maken.
Op maat
De toolbox biedt allerlei handvaten die bibmedewerkers kunnen toepassen op hun eigen bibliotheek(werking). Zo focust een onderdeel op de bibliotheek zichtbaar maken bij lokale welzijnspartners (via foto’s, brochures en activiteiten ter plekke) en deze partners ook te leren kennen. Huizen van het Kind, Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW), OCMW’s, buurthuizen, welzijnsschakels en andere organisaties kunnen een relevante partner zijn om kwetsbare gezinnen met jonge kinderen actiever te betrekken bij de bibliotheek.
“De onthaalfunctie van bibliotheken is uitermate belangrijk: wat is het eerste dat je ziet als je onze bib binnenstapt? In welke ruimte kunnen ouders terecht? Worden meertalige ouders al eens in hun thuistaal verwelkomd?”
Daarnaast is het belangrijk dat bibliotheken even stilstaan bij hun onthaalfunctie: wat is het eerste dat je ziet als je onze bib binnenstapt? In welke ruimte kunnen ouders terecht? Hoe worden rondleidingen in onze bib georganiseerd? Worden meertalige ouders al eens in hun thuistaal verwelkomd? Dergelijke reflectievragen brengen het gesprek in het bibteam op gang en kunnen enkele aandachtspunten blootleggen. Door hier samen bij stil te staan, creëer je ook een draagvlak en sta je als team stil bij de aanpak en doelstellingen van zo’n rondleiding. Die bewustwording is essentieel, zo bleek ook uit een begeleidingstraject van Iedereen Leest met bibliotheek Kalmthout, die op zoek ging naar doelgroepgerichte, activerende klasbezoeken.
Werkvormen
Een breed scala aan praktische werkvormen kon niet ontbreken in de toolbox. Hoe kan zo’n kennismaking tussen bibmedewerker en ouders optimaal verlopen? Hoe breng je het belang van leesplezier laagdrempelig aan? Hoe laat je ouders kennismaken met het baby- en peuteraanbod? Hoe werk je bepaalde misvattingen en (financiële) drempels weg? Rond elke vraag biedt een werkvorm een stapsgewijs antwoord met een duidelijk overzicht van de doelen en benodigde materialen.
In de toolbox staan verwijzingen naar verschillende bijlages. Wil je deze raadplegen, stuur dan een mailtje naar bib.klantendienst [at] antwerpen.be (de klantendienst van de Antwerpse bibs).
Deel dit artikel: