Naar een activerend klasbezoek in de bibliotheek in zeven stappen

Rondleidingen voor klassen maken inherent deel uit van een bibliotheekwerking. Het is een belangrijke stap om leerlingen wegwijs te maken in de bib. Daarnaast is een rondleiding een ideale gelegenheid om het contact met leerkrachten aan te scherpen en te luisteren hoe de bibliotheek haar expertise optimaal kan benutten. Maar hoe zet je stapsgewijs zo’n waardevolle rondleiding op?

1. Breng collega’s samen

Zorg eerst dat alle medewerkers van de bib samenkomen. Zo is iedereen betrokken bij de opzet en doelstellingen. Ga ook na op welke momenten de bib een rondleiding aan klassen kan aanbieden. Als meerdere medewerkers een rondleiding kunnen geven, vermijd je het risico dat klassen niet geholpen worden als er een medewerker ziek valt, in verlof is of niet aanwezig is in de bib.

Zit iedereen samen aan tafel, dan kan je gezamenlijk de klasrondleidingen in de bib op punt stellen of de bestaande aanpak evalueren. Neem als bibliotheek ook zeker de tijd om stil te staan bij wat er al werkt. Het is niet de bedoeling om alles van tafel te vegen en van nul te beginnen met je rondleiding. Het gaat erom kritische vragen te stellen en na te gaan waarom je bepaalde dingen doet.

2. Zoek een aantrekkelijke naam

Een ‘rondleiding’ of ‘bibintroductie’ klinkt voor kinderen en jongeren nogal abstract. Misschien blijven termen als avontuur, rondreis, tocht … al sneller hangen. Zoek een naam die meteen toont dat de leerlingen zelf aan de slag zullen gaan, of verwerk meteen de inhoudelijke focus van de rondleiding in de naam. Een naam als Speurneuzen in de bib verklapt dat de kinderen actief iets zullen zoeken in de bibliotheek.

3. Kies je doelgroepen en segmenteer

Breng in kaart welke scholen er aanwezig zijn en bepaal voor welke doelgroep(en) je een rondleiding aanbiedt. Maak een selectie op basis van leeftijd en koppel dit aan een bepaald thema. Zo kan je een voorleesavontuur opzetten voor de kleuterklassen, een start to read-rondreis voor het eerste en tweede leerjaar, een boekenzoektocht voor elf- en twaalfjarigen … Voor de iets oudere kinderen
kan je ook al met het digitale Bibster-spel aan de slag.

4. Bouw boodschappen in

Met een rondleiding wil je als bib ook enkele doelstellingen bereiken. Zorg dat die doelstellingen als boodschap aanwezig zijn tijdens zo’n rondleiding. Wil je bijvoorbeeld tonen dat de bib meer is dan enkel gratis internet of boeken lenen, en dat er ook tal van activiteiten zijn? Laat hen dan ook proeven van die activiteiten: las een mini-voorleesmoment in of een korte creatieve workshop waar kinderen hun favoriete boekenpersonage tekenen. Ga in je team na welke kernboodschappen je wil meegeven aan de leerlingen (en leerkrachten). Verlies je ook niet in te veel boodschappen, uiteindelijk wil je dat kinderen vooral het gevoel krijgen dat ze welkom zijn in de bib.

“Wil je tonen dat de bib meer is dan enkel gratis internet of boeken lenen, en dat er ook tal van activiteiten zijn? Laat hen dan ook proeven van die activiteiten.”

5. Stippel een parcours uit

Denk na over een aantal verschillende plekken waar je wat uitleg kan geven of iets kan doen met de leerlingen. Zo kan je hoekjes creëren waar je telkens een tiental minuten halthoudt – net genoeg om kort iets te doen, wat uitleg te geven en/of iets voor te lezen. Nadien kan je met de klas naar de volgende stop. Schik die stopplaatsen ook in functie van de rondleidingen: plak er QR-codes, geef ze een eigen kleur … En kies vooral plekken uit die belangrijk zijn voor de jonge bibbezoeker: de uitleenbalie, de voorleeshoek …

6. Maak de rondleiding activerend

Een rondleiding volgen waar je enkel passief moet luisteren, spreekt niemand aan. Met enkele kleine ingrepen kan je een bibbezoek activerend maken voor kinderen en jongeren. Laat de leerlingen een boekenbingo invullen, geef ze een barcode of symbool uit de catalogus, laat hen gedichtjes maken met boekenruggen …

7. Activeer de leerkracht

Grijp een klasbezoek ook aan om contact te leggen met de leerkracht. De leerkracht kan ook een actieve rol opnemen tijdens de rondleiding. Informeer hen over het verloop van de rondleiding, op die manier kan de leerkracht op voorhand, in de klas, het bezoek voorbereiden. Of vraag de leerkracht op voorhand of er specifieke vragen leven bij de leerlingen of er thema’s zijn waar de klas net rond werkte, zoals seizoenen of de wereldoorlogen – tijdens de rondleiding kan je via het boekenaanbod hierop inspelen.

Een script als houvast

Na deze stappen heeft je rondleiding voor klassen al wat meer vorm gekregen. Idealiter zijn er meerdere bibmedewerkers inzetbaar om een rondleiding te geven, maar misschien voelen sommigen zich wat onzeker of zijn ze nog niet vertrouwd met het geven van zo’n rondleiding. Door een script uit te werken neem je alvast enkele drempels weg. Een script haalt stapsgewijs aan wat er tijdens de rondleiding gebeurt: waar houd je halt in het parcours en hoe lang, welke vragen stel je aan de leerlingen … Een script is in eerste instantie een houvast voor het bibteam – er kan bijvoorbeeld ook een praktisch to do-lijstje in vermeld staan. Anderzijds kan je het script ook delen met leerkrachten, zodat zij hun klas kunnen voorbereiden op het bezoek aan de bibliotheek.

In 2018 wou de bibliotheek van Kalmthout haar rondleidingen voor de klassen nieuw leven inblazen en nog gerichter werken op de noden van de doelgroep. Samen met Iedereen Leest doorliep ze de stappen en schreef ze een script uit voor de rondleidingen voor het eerste leerjaar. De leerkrachten kregen dit script op voorhand toegestuurd, waarop ze voorstelden om met meerdere leerkrachten de klas te begeleiden tijdens de rondleiding in de bib. Op die manier werd de samenwerking tussen de bib en de scholen uit Kalmthout bevorderd, en werkt de rondleiding in de bib activerend naar leerlingen én leerkrachten.

Hoe pakt jouw bib haar klasbezoeken aan? Heb je tips voor andere bibliotheken? Laat het ons weten!

Lees ook