Leesjury-start: een lopend proeftraject voor jongste kleuters

Met de Leesjury bedient Iedereen Leest een grote lezerscommunity voor kinderen en jongeren van 4 tot 18 jaar. In leesjaar 2023-2024 werd ‘de Leesjury-start’ als pilot opgezet, gericht op jonge kleuters van 2,5 tot 4 jaar. In het huidige leesjaar loopt dit proeftraject verder.

Op het samen (voor)lezen van verhalen en erover praten – het basisconcept van de Leesjury - staat natuurlijk geen leeftijd. Lezen in een doorgaande lijn aanmoedigen behoort dan ook tot de kern van de werking van Iedereen Leest. Vooral voor het luik van het stemmen – ook een vast ingrediënt van de Leesjury- werd gekozen voor een pilot, zodat we kunnen onderzoeken of ook dit haalbaar is bij de jongste kleuters.

“Het eerste pilootjaar startte bewust kleinschalig. Toch brachten in totaal al bijna 1.000 jonge kleuters hun stem uit op het einde van het leesjaar!”

Via dit proeftraject onderzoekt Iedereen Leest samen met de deelnemende bibliotheekmedewerkers en leraren hoe een leesgroep bij deze jonge leeftijd het best vorm krijgt en welke ondersteuning zij nodig hebben. Het proeftraject loopt over drie jaren. Het eerste pilootjaar (’23-’24) startte bewust kleinschalig. 25 scholen en bibliotheken engageerden zich om mee te doen (en via de bibliotheken nog extra scholen). In totaal brachten bijna 1.000 jonge kleuters hun stem uit op het einde van het leesjaar!

Verschillende aanpakken en verwachtingen

Tijdens het eerste pilootjaar kwamen de betrokken bibmedewerkers (online) bijeen om ervaringen uit te wisselen. Op die manier wordt er vanuit de praktijk getoetst wat er goed werkt en welke uitdagingen er nog liggen. De geëngageerde bibliotheken en scholen kozen zelf welke aanpak en timing voor hen het beste werkte. Dankzij de ervaringsuitwisselingen kan Iedereen Leest al een korte stand van zaken opmaken en een voorzichtige blik werpen op een geschikte vorm.

Die vorm zou divers kunnen zijn. De aanpak van de leesgroepen verschilde immers van organisatie tot organisatie. Sommige bibs bezorgden al het nodige materiaal aan de scholen zodat de kleuterjuffen en -meesters er zelf mee aan de slag konden. Andere bibs gingen zelf met de boeken aan de slag op de school, nog andere bibs organiseerden een leesgroep voor de kleuters in de vrije tijd in de bib.

Veel betrokken leerkrachten geven ook aan dat ze andere boeken leerden kennen dan die waarmee ze doorgaans aan de slag gaan. Hoewel de selectie boeken aanvankelijk uitdagend bleek, merkten ze dat ze de kleuters soms onderschat hadden. Dankzij Leesjury-start konden ze ervaren dat kleuters ook geïnteresseerd zijn in én enthousiast zijn over andere boeken met een rijkere taal, sterkere verhaalopbouw, uitdagendere illustraties ...

“Hoewel de selectie boeken aanvankelijk uitdagend bleek, merkten de leerkrachten dat ze de kleuters soms onderschat hadden. Dankzij Leesjury-start konden ze ervaren dat kleuters ook geïnteresseerd zijn in én enthousiast zijn over andere boeken met een rijkere taal.”

Tweede pilootjaar

De nauwe samenwerking tussen bibliotheek en school werd door de deelnemers ook als een troef ervaren. Daarnaast waren er ook enkele uitdagingen. Zo vereist het stemproces bij jonge kinderen enkele aandachtspunten om dit vlot en zinvol te doen verlopen. Voor bibliotheken die een leesgroep in de vrije tijd organiseerden, was het ook zoeken naar de mogelijke rol van de ouders in dit Leesjury-verhaal.

Deze uitdagingen neemt Iedereen Leest dan ook mee in dit tweede pilootjaar. Dezelfde deelnemersgroep voert enkele aanpassingen door. Daarnaast zijn er een aantal nieuwe scholen en bibliotheken uit het piloottraject 'Boekstart voor kleuters' aan boord omdat de interesse in 'Leesjury-start' groot bleek te zijn. Ook in de buitenschoolse opvang wordt de Leesjury-start uitgetest. En dit telkens met ondersteuning van Iedereen Leest.

Leesjaar 2025-2026 zal als derde pilootjaar worden uitgezet, met als eindmeet 2026: dan wil Iedereen Leest deze doelgroep als een volwaardige startgroep inbedden in de Leesjury. De meerwaarde van deze startgroep is immers divers: ze maakt de grote lezerscommunity van de Leesjury niet enkel groter, ze stimuleert via interactief voorlezen de taalontwikkeling en de leesmotivatie bij jonge kleuters. Die doelgroep is cruciaal in een doorgaande leeslijn.