In zeven stappen naar een leesbeleid op school

Vlaamse en internationale onderzoeken wijzen op het belang van leesmotivatie in het onderwijs: kinderen die graag lezen, hebben meer kans om leesvaardiger te zijn. Als scholen die leesmotivatie willen stimuleren, moet leesplezier over de hele schoolwerking een aandachtspunt zijn. Een lees- of taalbeleid dat investeert in leesplezier, creëert een draagvlak om op lange termijn werk te maken van kinderen en jongeren de graag en goed kunnen lezen. Volgende stappen helpen scholen alvast op weg.

1. Verzamel betrokken partijen

Een leesbeleid uitwerken mag niet de taak zijn van één persoon. Stel een kernteam samen met geëngageerde personen die werk willen maken van een leesbeleid: leerkrachten, zorgcoördinatoren, directieleden … Dat team is verantwoordelijk voor de opmaak van het leesbeleid, en zorgt dat ook andere doelgroepen worden betrokken zoals leerlingen, ouders of externe partners zoals de lokale bibliotheek. Ook tijdens de uitrol en opvolging van het leesbeleid is het belangrijk om goed te blijven communiceren met alle betrokken partijen.

2. Verzamel inspiratie en informatie

Voorbeelden van andere scholen of een gesprek met de lokale bibliotheek kunnen inspiratie bieden. Praktijkvoorbeelden, wetenschappelijke onderzoeksresultaten en informatie over opleidingen en inspiratiedagen zijn ook te halen bij Iedereen Leest in Vlaanderen of Stichting Lezen in Nederland.

3. Breng de beginsituatie in kaart

leerlingen laten zich inspireren door illustraties uit een prentenboek

Welke acties rond lezen en leesplezier voert de school of voeren de leerkrachten al uit? Neemt de school al deel aan campagnes zoals Jeugdboekenmaand of Voorleesweek? Staat vrij lezen ingeroosterd in het dagelijkse programma? Is er aandacht voor lezen binnen verschillende vakken? Welke visie dragen directie en leerkrachten uit over lezen? Heeft de school een schoolbib en is er een samenwerking met de openbare bibliotheek? Iedereen Leest stelde een checklist op die helpt om het huidige lees(plezier)beleid op school in kaart te brengen.

4. Evalueer sterktes en zwaktes, stel prioriteiten

Met de verzamelde informatie over de beginsituatie, kan een school zien waar de huidige sterktes en zwaktes zitten. Als ouders bijvoorbeeld de leesactiviteiten op school niet kennen, kan het leesbeleid inzetten op communicatie naar ouders. Dit helpt bovendien om bepaalde aandachtspunten een hogere prioriteit te geven. Communicatie naar ouders is belangrijk, maar misschien primeert de uitbouw van een divers boekenaanbod omdat er de afgelopen jaren amper titels werden aangekocht? Rangschik bevindingen volgens hun prioriteit want je kan niet alles tegelijk aanpakken.

5. Bepaal doelstellingen op korte en lange termijn

“Doelstellingen moeten ambitieus en uitdagend maar haalbaar en concreet zijn voor zowel de school, leerkrachten als leerlingen.”

Doelstellingen moeten ambitieus en uitdagend maar haalbaar en concreet zijn voor zowel de school, leerkrachten als leerlingen. De prioriteiten helpen om te focussen op korte en lange termijn. Brede doelen dienen vaak meerdere doelstellingen. Door bijvoorbeeld in te zetten op lezen zichtbaar maken, kan een school tegelijk werk maken van de communicatie met ouders over lezen, het enthousiasmeren en inspireren van het leerkrachtenteam, een positief imago rond lezen creëren bij leerlingen, leerkrachten en ouders …

6. Omschrijf de nodige acties om doelstellingen te behalen

Voor sommige doelstellingen zullen meerdere acties nodig zijn op leerling-, klas-, of schoolniveau. Sommige acties vragen een budgettaire investering. Voorbeelden van mogelijke acties om de doelstelling ‘lezen zichtbaar maken op school’ te bereiken: samen met de leerlingen leesplekken installeren op klas- en schoolniveau, boeken frontaal presenteren in de klas- en schoolbibliotheek, foto’s ophangen van lezende leerkrachten en leerlingen, met de oudervereniging meewerken aan de Grote Voorleesdag op school tijdens de Voorleesweek, met de hele school deelnemen aan de Poëzieweek en de Jeugdboekenmaand …

7. Bepaal hoe doelstellingen worden opgevolgd en geëvalueerd

Acties uitvoeren is niet voldoende om doelstellingen te bereiken, ze vragen ook nauwe opvolging en een goede evaluatie. Misschien loopt een samenwerking wat minder vlot, of worden de nieuw aangekochte titels voor de schoolbib toch niet zo gesmaakt door leerlingen. In dat geval is bijsturing van die acties nodig om de doelstellingen alsnog te bereiken. Er zijn verschillende manieren om acties op te volgen. Regelmatig overleg - formeel en informeel - met het kernteam helpt om de voortgang van het leesbeleid op te volgen.

“Acties uitvoeren is niet voldoende om doelstellingen te bereiken, ze vragen ook nauwe opvolging en een goede evaluatie.”

Besluit

Er bestaat geen eenvormig format voor een leesplezierbeleid. Een goed leesbeleid speelt in op de specifieke noden en mogelijkheden van de school, leerlingen en personeel. Met een doordacht plan is leesbevordering niet meer afhankelijk van dat ene project of die ene leerkracht. Leesplezier krijgt op die manier een structurele plek binnen de schoolvisie en de leerlijnen.

Lees ook