De voorleesboekenkast van Philippe Noens

‘Hoe het voorleesritueel eruit ziet? Als Stach en Otto hun pyjama aan hebben en de tanden zijn gepoetst, geef ik hen de keuze tussen gewoon wat knuffelen, een boekje voorlezen of mij een verhaal laten vertellen. Die derde optie is geleidelijk ontstaan. Zo was het me opgevallen dat Otto het leuk vond om zelf een verhaal mee vorm te geven. Hij koos bijvoorbeeld graag zelf een verhaaltje uit de geïllustreerde inhoudsopgave van Het Dubbeldikke Voorleesboek van Dikkie Dik van Jet Boeke. Wat later kregen we van mijn ouders Op zoek naar de schat van Z de verschrikkelijke van Sylvie Misslin, een interactief prentenboek waarin je op elke pagina twee opties krijgt voor het vervolg. Ook dat vond Otto heel aantrekkelijk. Gaandeweg is dat kiezen hoe het verhaal verder gaat, geëvolueerd naar Otto die mij een onderwerp geeft - een olifant die niet door de kasteeldeur geraakt bijvoorbeeld - en ik die daar een verhaal bij verzin.’

‘Ook als ik wel voorlees, houd ik me niet strikt aan de tekst. Een tekst moet leven. Zo vertaal ik een boek vaak naar onze eigen gezinssituatie, of maak ik het wat spannender of grappiger. Je mag een verhaal naar je hand zetten. Ik vertel een verhaal dan ook zelden of nooit twee keer op dezelfde manier. Zo blijft het ook voor mij interessant.’

‘Voor de komst van de kinderen hebben mijn vrouw en ik er goed over nagedacht hoe we zouden omgaan met ons eigen schermgebruik. Gedachteloos onze gsm checken aan de ontbijttafel, is niet iets wat we willen doorgeven. Ik ben geïnspireerd door het denken van Giovanni Sartori. In het boekje Homo Videns maakt hij zich zorgen dat we geen lezende mensen meer zijn maar vooral kijkende mensen, waardoor ons denken er op achteruit gaat. Ik deel die bezorgdheid. Een kwestie als armoede, bijvoorbeeld, laat zich maar moeilijk vatten in beelden. Dan kom je al gauw uit bij het beeld van een lege portefeuille, of een thuisloze op een parkbankje. Beelden schieten vaak te kort. Als je alleen maar kijkt, wordt het je ook zodanig gemakkelijk gemaakt, dat je lui wordt in je denken. Door thuis veel ruimte te laten voor fysieke kranten, tijdschriften en boeken, hopen we tegengewicht te geven.’

‘Onlangs nam ik Otto mee naar een toneelstuk over Pinocchio, in de originele versie van Carlo Collodi. Een ingrijpend verhaal, want Pinocchio wordt bedrogen en belogen, maar mijn zoon vond dat fantastisch. Je moet kinderen niet onderschatten. Wat we vergeten zijn, is dat heel wat sprookjes ooit zijn geschreven voor volwassenen. Gaandeweg heeft de kinderwereld die sprookjes toegeëigend. Een prinses die werd vergiftigd maar terug wordt wakker gekust, een jager die de buik van een wolf opensneed om opgegeten kinderen te bevrijden: de combinatie van het gruwelijke en het magische heeft kinderen altijd al aangetrokken. Kinderen voelen heel goed aan dat die Mr. Jekyll en Dr. Hyde, dat lelijke en het mooie, in ieder van ons zitten.’

‘Een hedendaags thema dat misschien wel ontbreekt in kinderboeken is parentale burn-out. Heel wat ouders worstelen om alle balletjes in de lucht te houden en raken oververmoeid. Een boek dat aankaart dat ouders ook maar mensen zijn, het soms niet meer weten of te maken krijgen met mentale problemen, zou taboedoorbrekend zijn. Ook een boek over de snelle opkomst van artificiële intelligentie, of wat er aan de andere kant van het scherm gebeurt als je iets opzoekt via Google, lijkt me relevant. Hoe wordt ons gedrag via allerlei algoritmes gestuurd? Kinderen behoren tot de eerste generatie die volledig geconnecteerd opgroeit. Ik denk dat er een opdracht is voor kinderboeken om in een begrijpelijke taal uit te leggen in welke tijdgeest we zitten.’

‘Voorlezen is bij ons thuis dus geen doel op zich. Het kan gerust gebeuren dat wij een periode niet voorlezen. Maar als er wordt voorgelezen, moet er wel iets gebeuren. Er moet van de twee kanten interesse zijn. Als ik het als ouder tegen mijn goesting doe, zal dat opvallen. Tegelijk moet het verhaal hen ook boeien. Die interesse is waar het voor mij om draait, niet zozeer dat er wordt gelezen.’