Het verhaal achter... de ontwikkeling van een online leertraject voor bibs

De kiem voor dit piloottraject ligt eigenlijk bij een vraag - uit 2017! - van de bib van Kalmthout. Zij wilden graag hulp van Iedereen Leest bij het herbekijken en optimaliseren van hun klasrondleidingen. Een interessante vraag: ‘We zagen het als een piloottraject,’ zegt directeur Sylvie Dhaene. ‘We wilden zien wat eruit zou komen, want we wisten dat er veel bibs met gelijkaardige vragen zaten.’ Collega Margot Van Dingenen, educatief medewerker, startte een traject op met hen, waarbij ze de betrokken bibmedewerkers ondersteunde en waar nodig bijstuurde. Margot: ‘De basis was er, maar ik hielp hen vooral om andere accenten te leggen.’ Ze ontwikkelden samen een stappenplan, werkvormen, to do-lijsten en een helder script, dat we ook een plaats gaven op de website van Iedereen Leest. Voor de bibmedewerkers van Kalmthout was het een verhelderend en inspirerend parcours. De logische vervolgvraag was: Waarom zouden we die kennis niet met andere bibmedewerkers kunnen delen?

Geetha en An puzzelen.

Een grote sprong in de tijd naar het najaar van 2023: de plannen voor het ontwikkelen van een Iedereen Leest Academie liggen er, en er wordt besloten om het traject met de bib van Kalmthout te vertalen naar een online leertraject. Margot: ‘De Academie zou een jaar later gelanceerd worden. We waren iets aan het ontwikkelen dat er nog niet was. We hadden die concrete zaken die we voor Kalmthout ontwikkeld hadden, maar dat was niet genoeg voor een volledig leertraject. Een kader ontbrak: Waarom zijn klasrondleidingen belangrijk? Welke ideeën zitten erachter? Welke andere soorten klasrondleidingen zijn er? En hoe vertalen we dat alles naar een traject met verschillende online leermodules?’ Het puzzelen kon beginnen. 

Voordat een online leertraject op de Academie komt, worden er testgroepen ingezet om door het hele traject te gaan. Want uiteraard is het belangrijk om van de gebruikers zelf te horen wat er al goed zit, wat ontbreekt en wat er nog beter kan. In juni 2024 komt een testgroep van bibliotheekmedewerkers samen om het traject te bespreken. Best spannend. Uit die bijeenkomst komen heel wat interessante suggesties: dat er educatieve tools en concrete handvaten ontbreken, dat de titel misschien anders kan, dat er misschien te véél in het traject zit? Maar ook dat dat er zeer interessante onderdelen zijn. Conclusie: de testgroep zegt: ‘oké, maar…’. We gaan dus verder aan het werk.

Met verschillende collega’s gaan we aan de slag met de suggesties van de testgroep. Er zijn nog heel wat aanpassingen nodig om het traject op het juiste niveau te krijgen. Het moet namelijk écht op punt staan wanneer de Academie wordt gelanceerd. We wikken en wegen, discussiëren, redeneren en besluiten uiteindelijk dat we meer tijd nodig hebben. De lancering van het online leertraject wordt uitgesteld zodat we de ruimte krijgen om er verder aan te sleutelen. Ondertussen komt de lancering van de Academie in oktober 2024 steeds dichterbij.

Teams-overleg met de bib van Veurne

Na de lancering van de Academie op onze Iedereen Leest-conferentie, halen we dit online leertraject opnieuw uit de koelkast. We hakken knopen door. Zo zullen we focussen op begeleide klasrondleidingen met een actieve rol voor leerlingen én leerkrachten en gaan we op zoek naar meer praktijkvoorbeelden om het leertraject te voeden. We lanceren online een oproep naar good practices en krijgen heel wat ideeën binnen. Via Teams voeren collega's Geetha en Sarah gesprekken met bibliotheken, we maken een planning en afspraken voor plaatsbezoeken. Geetha en onze vaste cameravrouw Liese gaan uiteindelijk filmen in de bibs van Diksmuide, Erpe-Mere en Roeselare.

Geetha volgt een klasrondleiding in de bib van Diksmuide

Vanaf nu gaat het snel. Geetha gaat de baan op, al dan niet met cameravrouw Liese. Als vlieg op de muur volgt Geetha ook klasrondleidingen in Sint-Niklaas en Evergem. Met uren aan filmmateriaal en tal van getuigenissen – van bibliotheekmedewerkers en van leerkrachten – komen ze terug. ‘Deze manier van werken was nieuw,’ vertelt Sarah Van Tilburg, coördinator vorming en opleiding. ‘Tot nu toe gingen we aan de slag met expertise en kennis die we in huis hadden opgebouwd, en nu moesten we volop op zoek naar nieuwe praktijkvoorbeelden. Ook voor de komende leertrajecten zal dat nog vaak het geval zijn.’

Margot en An filmen de intro - © Simon Bequoye en Iedereen Leest

Al die nieuwe input moet vervolgens aan het bestaand leertraject gekoppeld worden. Geetha en An filteren de waardevolste stukken uit de enorme berg aan ruw materiaal: ‘Met het opzet voor ogen puzzelen we met tekst- en filmfragmenten en schuiven we tot we een logisch verhaal hebben,’ vertelt An Stessens, kennismedewerker. ‘Dat is voortdurend herschikken en herschrijven.’  We filmen de intro met collega Margot. Eens er een - vermoedelijk - finale versie ligt, wordt die teruggekoppeld naar het hele Academie-team. Zit de inhoud goed? Is de opbouw logisch? Is er een evenwicht tussen theorie en praktijk. Kortom: Is dit traject klaar voor lancering? 

Geetha en An in overleg.

We willen niet alleen inspireren, het doel is dat bibliotheekmedewerkers stap voor stap en module voor module hun eigen klasrondleiding kunnen uitwerken. We zoeken naar de best mogelijke manier om hen daarin te begeleiden. De keuze valt uiteindelijk op een extra online module waar bibmedewerkers aan de slag gaan met denkoefeningen en vragen die in het leertraject aan bod kwamen. Zo kunnen ze altijd terugkeren, herlezen en hun digitale werkboek bijwerken en downloaden om het te delen met de rest van hun team. Misschien kan dit wel een nieuwe prototype-module zijn voor toekomstige trajecten? 

Eindredacteur Fieke aan het werk - © Simon Bequoye en Iedereen Leest

We naderen de laatste fase: loslaten! Onze vaste eindredacteur Fieke Van der Gucht ploegt zicht met arendsogen door het hele online leertraject, haalt alle knip- en plakfouten eruit, zet de lay-out goed en zorgt ervoor dat alle verwoordingen en termen consequent toegepast worden. Zo vraagt ze zich bijvoorbeeld hardop af of Bibster bekend genoeg is om niet verder te duiden. Ze kruidt ze ook af met haar eigen heerlijke verwoordingen. (‘Blij als een dino-ei’ komt van haar.) Het online leertraject is nu bijna klaar voor lancering!

Nadat de bibliotheken die praktijkvoorbeelden hebben aangeleverd hun fiat hebben gegeven, zetten we alles klaar voor de lancering. We maken een planning voor de nieuwsbrieven van Iedereen Leest, maken visuals voor sociale media, schrijven een wervende introtekst, signaleren het nieuwe traject aan (communicatie-)partners. En zo gaat het de wereld in!