Voorlezen zonder drempels met SAM-boeken
Met de nieuwe SAM-boeken van Luisterpunt - een combinatie van braille, voelbare prenten, groteletterdruk en audio - kan Merel eindelijk zelf voorlezen aan haar kleine broer Sander. Zo beleven ze hetzelfde verhaal, ieder op hun eigen manier.
Merel (10) leest geconcentreerd voor uit het SAM-boek dat op haar schoot ligt. Naast haar volgt haar broer Sander (4) aandachtig mee. Wanneer ze met de audiopen een sticker aantikt, klinkt meteen de beschrijving van de tekening. Zo lezen en kijken ze samen, elk op hun eigen manier. Voor het gezin zijn de SAM-boeken (samenleesboeken) van Luisterpunt intussen een vaste waarde geworden.
Mama Jolien vertelt hoe vanzelfsprekend voorlezen bij hen thuis is. ‘Sinds hun geboorte lezen we altijd voor het slapengaan voor. Soms lezen we samen een verhaaltje, soms zetten we een filmpje van de Voorleesclub op. Zelfs als we heel laat thuiskomen, willen ze nog een verhaaltje. Dat hoort echt bij het avondritueel.’ Merel werd enkele jaren geleden blind en leest nu vlot braille. Regelmatig haalt het gezin daarom nieuwe brailleboeken van Luisterpunt in huis. ‘Maar Merel wilde graag zelf voorlezen aan Sander. Ze wil alles doen voor haar kleine broer. Met de SAM-boeken, die sinds dit jaar bestaan, kunnen ze samen in het boek kijken. Dat is heel leuk en het helpt om de aandacht erbij te houden van een kleuter, want in een brailleboek is er niet veel te zien.’
“Met de SAM-boeken, die sinds dit jaar bestaan, kunnen ze samen in het boek kijken. Dat is heel leuk en het helpt om de aandacht erbij te houden van een kleuter.”
Hybride
SAM-boeken zijn hybride samenleesboeken die speciaal werden ontwikkeld voor kinderen met een visuele beperking. De tekst staat tegelijk in groteletterdruk en in braille, precies boven elkaar. De illustraties zijn voelbaar en met de audiopen kan je zowel het verhaal als de beschrijving van de afbeeldingen laten voorlezen. Zo kunnen lezers kiezen hoe ze het verhaal tot zich nemen: lezen, voelen, luisteren of een combinatie daarvan. Het doel is dat klasgenoten, broers en zussen, kinderen (groot)ouders, met of zonder een visuele beperking, samen kunnen genieten van hetzelfde boek. Om voor te lezen, om voorgelezen te worden, om samen te lezen. ‘Het is tof om te laten zien wat braille is’, zegt Maren van Luisterpunt. ‘Bovendien kan je SAM-boeken op verschillende manieren gebruiken. Ook grootouders die blind zijn, kunnen bijvoorbeeld voorlezen aan hun kleinkinderen.’
In het gezin van Merel en Sander werkt de opzet goed. ‘De pen is een leuke verassing, en ze vinden het tof om samen aan de prenten te voelen’, zegt Jolien. ‘Merel is blind geworden toen Sander een halfjaar was, dus hij kent niets anders. Hij helpt spontaan mee door Merels hand naar de prenten te leiden. Ook met haar nichtje – een beginnende lezer - heeft Merel al in een SAM-boek gelezen, waarbij ze afwisselend aan elkaar voorlazen.’ Voor Jolien is dat een van de sterke punten van de SAM-boeken: ‘Een SAM-boek geeft meer connectie. Merel heeft ook een spreekbeurt gegeven over braille. Ze is er fier op. En terecht. Ze wil het aan iedereen tonen en dat is niet zo vanzelfsprekend, maar doordat tekst, braille en tekeningen naast elkaar staan, wordt het voor andere kinderen veel duidelijker.’
Speciale doos
Luisterpunt heeft momenteel acht titels in het SAM-formaat, voor verschillende leeftijden, samen goed voor 29 uitleenexemplaren. Het uitleensysteem is eenvoudig. ‘Je kan een boek gratis bestellen en het komt in een speciale, geplastificeerde doos’, legt Jolien uit. ‘Je mag het twee maanden houden. En je kunt gewoon het adreskaartje omdraaien en het zo gratis terugsturen.’
Voor Merel en Sander zijn de SAM-boeken in de eerste plaats een manier om samen te genieten van een boek en van elkaar. Merel kan in braille voorlezen en de prenten voelen, terwijl Sander meevolgt door te luisteren en te kijken. Die combinatie maakt het mogelijk om verhalen echt samen te beleven, zonder dat hun verschillende leesniveaus of manieren van lezen een drempel vormen. Dankzij de SAM-boeken wordt voorlezen bij hen thuis niet alleen toegankelijker, maar ook rijker en gevarieerder. Zo zijn ze voor het hele gezin een mooie aanvulling op hun vaste avondritueel.
Meer info: www.luisterpuntbibliotheek.be/SAM-boeken
REEKS: Voorleesbuddy's
Voorleesbuddy’s zijn onmisbaar. Want wat zijn we zonder de vele ouders, leerkrachten, kinderbegeleiders, vrijwilligers en vrienden die hun liefde voor het lezen delen? In deze reeks vertellen enkele buddy’s over hun drijfveren, de mooie verhalen die ze tegenkomen en de sterke band die voorlezen smeedt.
