De leeswereld van Maurane Proost
'Lezen is denken met andermans hoofd’, zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. Deze aflevering: Maurane Proost, nieuwsanker Karrewiet.
door Matthias M.R. Declercq
‘Het eerste boek dat voor mij het verschil maakte is Over tijd van Dirk Bracke’, zegt Maurane. ’Ik liep met mijn moeder in de boekhandel en griste het boek mee, niet wetend waar het echt over ging.’ Maurane Proost (28), nieuwsanker bij Karrewiet, het jeugdjournaal van VRT, en meter van Jeugdboekenmaand 2025, was toen een prille tiener. Als kind had Geronimo Stilton haar de wereld van het lezen in geleid. Ze was gek op de Fantasia-reeks, waarin de muis als een soort Kuifje in de dop wonderlijke reizen maakt naar dat bijzondere land Fantasia. Die kindse, imaginaire wereld werd ruw opgebroken door jeugdauteur Dirk Bracke, die de zeepbel doorprikte en Maurane de werkelijkheid in duwde. ‘Over tijd gaat over een ongewenste tienerzwangerschap die niet wordt aanvaard door de familie, waarna het meisje in een vluchthuis voor vrouwen terechtkomt. Voor een twaalfjarige is dat een volledig onbekende wereld. Ik was enorm aangedaan van dat boek, omdat het zo nieuw voor me was, zo hard.’
Het mag niet verbazen dat Maurane Proost journaliste is geworden. In wezen is Geronimo Stilton dat ook, en het werk van Dirk Bracke is danig op de realiteit gestoeld en onderzoekend van aard, dat haar toen nog jonge Leeswereld haast automatisch moest uitmonden in een leven als verslaggever. Nu opent zij de wereld voor kinderen zoals ze er vroeger zelf een was, haalt langzaam het doek op en vertelt wie de nieuwe president is van de Verenigde Staten, wat de klimaatverandering inhoudt en wat je moet doen als het bliksemt. Maurane: ‘Ik heb later nog andere boeken gelezen van Bracke. Voor sommige was ik misschien nog wat te jong, maar ik leerde wel veel bij. Nu hebben jongeren allerlei online kanalen om de wereld te leren kennen. Wij proberen hen daar met Karrewiet in te begeleiden.’
IJsbreker
‘Ik lees vooral fictie. Na een dag werken op een nieuwsredactie heb je ’s avonds niet veel zin om nog eens te lezen hoe de wereld vergaat. Lezen staat echt voor ontspanning. Ik houd van thrillers, zoals Leef je nog? van M.J. Arlidge of de boeken van Nicci French. Romantische verhalen zijn nog makkelijker om je hoofd leeg te maken. Icebreaker van Hannah Grace is een goed voorbeeld. Plotgedreven boeken, die toewerken naar een goede ontknoping, boeien me. Al hoeft niet alles makkelijk verteerbaar te zijn. Op vakantie heb ik meer tijd en ruimte om literair werk te lezen. De boeken van Tom Lanoye of Ik ben er niet van Lize Spit bijvoorbeeld. Het smelt las ik ook, al schrok ik van de inhoud. Verteltechnisch zit zo’n boek heel goed in elkaar, het is bovendien ook erg goed geschreven, maar de inhoud is veel pittiger dan iedereen denkt.’
Partituren
Eén woord keert telkens terug als Maurane over boeken praat: creativiteit. ‘Anders dan bij een TikTok-filmpje of andere video’s moet je bij een boek zelf aan de slag met het verhaal. Je moet zelf een decor bedenken en je inbeelden hoe de personages er uitzien. Dat vergt een zekere creativiteit, die door mijn ouders is aangewakkerd. Ik ben opgegroeid in Brasschaat en werd voorgelezen door mijn moeder en vader. Mijn vader, een expediteur die in de haven werkt, bedacht zelf verhalen en bouwde dag na dag verder op zijn fantasie. Meer nog: hij vroeg me om ook stukjes te bedenken, nieuwe personages en verhaallijnen.’
‘Ik ben ook mijn grootouders dankbaar. Op hun appartement heb je twee grote muren met grote boekenkasten. Daar vind je állerlei soorten boeken: van romans van Lucinda Riley en Jeroen Olyslaegers, thrillers en sciencefiction, tot verzamelboeken over musicals, muzikanten, partituren, woordenboeken Italiaans-Nederlands van vijftig jaar oud, en ook een hele hoop Engelstalige boeken. Wijlen mijn grootvader nam vroeger vaak de ferry naar Canterbury en kwam terug met een lading Britse spionageverhalen. Hij beschouwde het overigens als zijn persoonlijke taak om me te doen lezen (lacht), en nam me mee naar de stadsbib in Antwerpen. Hij was leerkracht in het lager onderwijs, net als mijn grootmoeder, en stuurde aan op een goede taalontwikkeling. Zelfs in de tijd van de boekbesprekingen op de middelbare school, vaak het moment dat je het lezen wat loslaat, waren zij er om me aan te moedigen.’
“Ik werd voorgelezen door mijn moeder en vader. Mijn vader, een expediteur die in de haven werkt, bedacht zelf verhalen en bouwde dag na dag verder op zijn fantasie. Meer nog: hij vroeg me om ook stukjes te bedenken, nieuwe personages en verhaallijnen.”
Skibidi
'Lezen is een manier om taalarmoede tegen te gaan, want je leert geen nieuwe woorden door naar video’s van vijftien seconden te kijken. Die online vloed aan prikkels staat haaks op de focus die een boek vereist. Dat is één prikkel waar je diepgaand mee aan de slag kan. Bij de jaarlijkse zoektocht naar het Kinderwoord van het jaar zitten amper nog Nederlandstalige voorbeelden. Dit jaar bleek “Skibidi” populair, een woord dat afkomstig is uit een Russische horrorfilm, die TikTok-gebruikers natuurlijk nog nooit hebben gezien. Als iets grappig is, zeggen sommigen dus “haha, skibidi.”’
‘Kinderen naar series laten kijken op een iPad is geen oplossing, wel samen lezen. Of het nu thuis is, op school, bij grootouders, overal. Toegegeven, ook online kanalen kunnen jongeren aan het lezen krijgen. BookTok is daar een goed voorbeeld van, denk aan Colleen Hoover (It Ends with Us). Zij is supergroot geworden door TikTok. Het werkt dus wel, en hoe meer jongeren er daardoor lezen, hoe beter, maar trends zijn vaak tijdelijk. Het komt erop aan de woordenschat uit te breiden en inzicht te krijgen in hoe taal werkt. Zelf heb ik leren lezen met de Maan Roos Vis-spelletjes, die me allerlei nieuwe woorden aanreikten en een liefde voor taal meegaven. Dat is blijkbaar wel gelukt, want ik lees nog altijd. Met heel veel plezier.’
