Voorleespapa Yılmaz Koçak: 'Verhalen zijn cadeaus'

Al voorlezend biedt Yılmaz zijn drie kinderen een veilige haven. Maar hij prikkelt ook hun taalgevoel, door de verhalen in het Turks te vertellen. ‘Dat leidt soms tot grappige ontdekkingen. Wist je dat een Turkse ezel a-i zegt?’

door Katrien Steyaert

‘Mijn moeder was analfabeet’, vertelt Yılmaz Koçak (40). ‘Ze heeft me met alle liefde omringd, maar voorlezen deed ze niet. Ze vertelde wel verhalen en ik groeide uit tot een grote leesliefhebber, net als mijn vrouw. Ons huis zit van beneden tot boven vol met boeken, op alle verdiepingen zijn er te vinden. We vinden dat belangrijk, want als kinderen ze niet in hun omgeving zien, zijn ze toch minder geneigd om boeken te gaan lezen.'

“Kinderen moeten echt niet altijd dure dingen krijgen, ook een boek zou hen een wow-gevoel moeten kunnen geven.”

'Onze kinderen hebben in hun kamer elk hun eigen collectie. Dat is niet alleen fijn, maar ook nodig, want ze vinden niet allemaal dezelfde verhalen leuk. Als ouder moet je zoeken naar wat je kroost interesseert. Mijn dochter Evrim is zeven, begint zelf te lezen en houdt bijvoorbeeld van het werk van Marc de Bel, terwijl bij mijn twee zonen – Ilhan Jan is twee en Isa Veli vier – vooral dierenverhalen populair zijn. Toen we onlangs naar de zoo gingen, namen we zulke boeken mee op de trein, zodat ze al eens naar de verschillende soorten dieren konden kijken. Op de terugweg bladerden ze er opnieuw in, dit keer om te begrijpen wat ze gezien hadden. Zo integreren we boeken in hun dagelijkse leefwereld.'

Prikkelen

‘Een boek waar ze lange tijd alle drie zot van waren, is De gruffalo. Ik had er online een geanimeerde versie van gevonden, en nadat ze die gezien hadden, las ik hen het boek voor. Ze waren direct verkocht. Ik heb graag dat ze voelen hoe speciaal verhalen zijn. Het zijn cadeaus. Kinderen moeten echt niet altijd dure dingen krijgen, ook een boek zou hen een wow-gevoel moeten kunnen geven. Ik hoop dat Evrim, Ilhan en Isa die sensatie later ook doorgeven aan anderen.'

'Door die gigantische hoeveelheid boeken in huis en door vaak voor te lezen willen mijn vrouw en ik alleszins mensen in onze omgeving prikkelen. Veel Gentenaren van Turkse origine kennen de gesproken taal, maar maken veel fouten als ze schrijven. Maar als je talenkennis een soort kaas met gaten is, beperkt dat je enorm in je mogelijkheden.’

Twee talen

“Er zijn jammer genoeg niet zo veel mooie kinderboeken in mijn moedertaal te vinden, maar dat los ik op door Nederlandstalige prentenboeken ter plekke naar het Turks te vertalen. ”

‘Hun taalgevoel ontwikkelen is één van de streefdoelen als ik mijn kinderen voorlees. Nederlands is bij ons thuis de voertaal, al begrijpen mijn kinderen mij als ik hen in het Turks aanspreek. Dat komt voor een stuk omdat mijn vrouw ook al een aardig mondje spreekt en ik onze kinderen altijd in het Turks voorlees. Er zijn jammer genoeg niet zo veel mooie kinderboeken in mijn moedertaal te vinden, maar dat los ik op door Nederlandstalige prentenboeken ter plekke naar het Turks te vertalen.'

'Dat deed ik ook al eens in de crèche van Ilhan, en tot mijn verrassing begrepen heel veel kinderen mij. Al die klein oogjes werden groot. Ook voor de Nederlandstalige kinderen was het plezant, omdat ze herkenbare woorden ontdekten – in het Turks is fiets bisiklet – en grappige verschillen – in mijn moedertaal zegt een ezel niet i-a, maar a-i.'

'Mijn dochter en zonen volgen sinds kort lessen Turks. Ik wil ze daarin een basis aanreiken, daarna kunnen ze zelf kiezen of ze erin verdergaan. Ze moeten gewoon de sleutels krijgen tot de taal, en meteen ook de cultuur, want wie een taal kent, krijgt meteen een enorme bagage mee, bijvoorbeeld aan muziek. Die rijkdom wil ik mijn kinderen absoluut meegeven.’

Luxe

“Als je bijna elke avond samen met boeken bezig bent, zie je in één oogopslag waar ze staan, of hoe snel ze woorden oppikken.”

‘Als je bijna elke avond samen met boeken bezig bent, zie je in één oogopslag waar ze staan, of hoe snel ze woorden oppikken.’‘Een andere troef van voorlezen aan je kinderen vind ik dat je ziet hoe ze evolueren. Als je bijna elke avond samen met boeken bezig bent, zie je in één oogopslag waar ze staan, of hoe snel ze woorden oppikken. Maar ik besef dat het een luxe is. Ik ben soms tolk op de school van Evrim en tijdens oudercontacten zie ik soms mensen die de eindjes aan elkaar moeten knopen. Tegen dat hun lange werkdag erop zit, liggen hun kinderen al te slapen en komt voorlezen er niet meer van. Zonde natuurlijk, want zo’n gezellig moment biedt je kinderen a safe haven. Na een verhaal kunnen ze lekker en mooi dromen. Elke keer dat ik zie dat dat lukt, ben ik de gelukkigste mens op aarde.'

'Zo’n warm thuisgevoel kreeg ik van mijn moeder ook. Daarom wil ik nu iets terugdoen. Ik heb geregeld dat ze elke week iemand op bezoek krijgt die Turkse zegswijzen verzamelt en haar zo op een ongedwongen manier alfabetiseert. Mijn moeder geniet daarvan. Het is het beste bewijs dat er geen leeftijd staat op boeken en taal, en dat het voor iedereen cadeaus zijn.’

in de bib zoek een boekhandel

Voorleestip van Yılmaz

Titel: De Gruffalo
Auteur: Julia Donaldson
Illustrator: Axel Scheffler
Uitgever: Lemniscaat
Leeftijd: Vanaf 3-5 jaar

REEKS: Voorleesvaders

Vaders lezen doorgaans minder voor dan moeders. Nochtans is de impact van een voorlezende vader op een kind groot: jonge lezers hebben nood aan mannelijke rolmodellen. Journaliste Katrien Steyaert zocht voor de Voorleesweek 2017 een aantal bekende en onbekende voorleesvaders thuis op.