De leeswereld van Gert Cielen
Lezen is denken met andermans hoofd’, zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. Deze aflevering: Gert Cielen, bedrijfsleider.
doo Matthias M.R. Declercq
Het is een oneerlijke vraag, helemaal op het einde van het gesprek. Ze is te zwartwit, maar het antwoord van Gert Cielen is dat niet. Na een uur praten over de inzichten die romans en literaire non-fictie hem hebben opgeleverd, en het tegelijk ook doorgedreven lezen van managementboeken, moet Cielen een keuze maken. Als een vijfentwintigjarige ondernemer voor twee kasten staat, met aan de éne kant het literaire proza en aan de andere kant boeken over economie en business, welke kast moet hij dan lezen om een goede bedrijfsleider te worden?
Gert, zonder enige vertwijfeling: ‘Die van de literatuur. Ik zou hem of haar aanraden de boeken van Chris De Stoop te lezen, die van Martin Bril, Jonathan Franzen. Informatie over management kun je heel snel vergaren, die informatie is ook heel toegankelijk. Understanding Mergers and Acquisitions in the 21st Century (van Killian J. McCarthy en Wilfred Dolfsma) is bijvoorbeeld een boek dat van zeer grote waarde voor me is. Maar als je wil begrijpen hoe de mens in elkaar steekt, wat het leven inhoudt, dan is de literatuur onontbeerlijk. Fictie en literaire non-fictie vergen veel tijd, het verhaal moet rijpen, het levert je meer vragen dan antwoorden op. Maar wil je de wereld echt verrijken, op wat voor manier dan ook, dan kun je niet om proza heen.’
Schriften
Gert Cielen is CEO van Aurora, een bedrijf dat u misschien niet kent, maar wiens producten u zonder twijfel al in handen hebt gehad. Aurora is de belangrijkste fabrikant van papierwaren in de lage landen. De klim naar de top van de bedrijfswereld was steil voor Gert Cielen, te weten dat hij die klim aanvatte zonder hoger diploma. Na passages bij H.Essers en Bpost, behaalde hij alsnog een MBA in Maastricht. Hij nam samen met zijn vrouw een producent van transportbanden over, om zich finaal te verdiepen in de strategie van familiebedrijven, zoals Aurora er ook een is.
Het is makkelijk om etiketten te kleven op Cielen. Drop-out bijvoorbeeld, of from rags to riches. Hij groeide op in armoede en verveelde zich als tiener, liep wat verloren, maar loopt nu dus voorop in de zakenwereld. Ieder etiket schiet natuurlijk te kort, en dat is precies waarom de man zo graag leest: omdat hij niet snel wil oordelen, zelf geen etiketten wil plakken en veeleer zoekt naar beweegredenen van mensen. ‘Het boek Daniël van Chris De Stoop is een heel goed voorbeeld’, zegt Gert. ‘Daarin onderzoekt de auteur de moord op zijn oom, die in een oude hoeve woonde op het platteland. Blijkt een groep hangjongeren verantwoordelijk voor de dood van de boer.’
‘De Stoop brengt de wereld van zijn oom in kaart. Hij pleit zelfs namens de familie op dat proces, maar hij graaft ook in het leven van de daders en probeert in hun hoofd te kruipen. Hij ontrafelt die levens en dat riep herkenbaarheid bij me op. Ik was vroeger ook een hangjongere die zich verveelde op school, die geen mogelijkheden zag tot een zinvol bestaan en enigszins op een slecht pad belandde. Het is heel makkelijk om over die jongeren te oordelen. De rode draad in mijn Leeswereld is net de mogelijkheid om via boeken anderen beter te begrijpen. “Ieder huisje heeft zijn kruisje” is zo’n gezegde dat we gemakkelijk hanteren. Maar we doen de moeite niet om te begrijpen waarom net dat éne kruisje aan dat éne huis hangt.’
‘Zelfde verhaal bij Martin Bril, wiens boek Het evenwicht me een nieuw perspectief op kanker aanreikte. De auteur beschrijft zijn omgang met de ziekte en toont dat er nog humor is in het leven van kankerpatiënten, nog toekomst, hoewel soms beperkt in de tijd. Zo’n boek toont dat we tekort schieten als maatschappij, dat we er niet in slagen om voor bepaalde mensen toch een positieve toekomst te schetsen.’
‘De zoektocht naar nieuwe perspectieven en nieuwe werelden verklaart ook waarom ik heel graag raamvertellingen lees. Daarin komen zoveel verhalen samen dat je ondanks alle mogelijke pistes die je in gedachten houdt, toch telkens verrast wordt door de manier waarop de verhalen samenkomen. Zoals Een bepaalde dag in het leven van iedereen van Stijn Vranken. Prachtig boek is dat, aangeraden door onze boekhandelaar.’ De zoektocht naar nieuwe invalshoeken verklaart waarom Gert Cielen boeken van Bart De Wever leest, maar evengoed die van PVDA of de biografie van Elon Musk: ‘Je doorgrondt iemands leven door er over te lezen.’
Gouden ei
Dat lezen gebeurt in ongeziene hoeveelheden. Het hele gezin Cielen - Gert en zijn vrouw hebben vier kinderen - leest en het hele huis heeft op maat gemaakte kasten om alles keurig uit te stallen. Gert leest zelf meer dan twintig uur per week, inclusief kranten en ander nieuws. Zijn oudste zoon is veertien. Voor zijn verjaardag nemen vader en moeder hem mee naar de boekhandel. Soms kopen ze zes boeken in één keer en zegt de zoon een week later doodleuk: ‘Ik ben klaar, gaan we terug naar de winkel?’
‘Ik ben heel erg blij dat er een leescultuur heerst thuis’, zegt Gert. ‘Wij hebben onze kinderen altijd voorgelezen en doen dat voor de twee jongsten (beiden zeven jaar) nog altijd. Wellicht heeft dat geholpen. Net zoals dat ook mij geholpen heeft als kind. Eigenlijk haatte ik lezen. Hoewel mijn moeder, bij wie ik samen met mijn broer woonde, wel las -ze heeft overigens meegeschreven aan de kleine larousse encyclopedie-, en we ook wel naar de bibliotheek gingen, was lezen helemaal niet aanwezig in mijn leven. Pas toen ik een boek moest kiezen uit de leeslijst op school en ik voor het dunste koos -Het gouden ei van Tim Krabbé- besefte ik hoe intens lezen kan zijn. Dat boek was echt de eerste aanzet. Hoewel ik nadien in mijn zoektocht naar meer kennis, en bij gebrek aan middelen om een dure opleiding te volgen, veel managementboeken heb gelezen, durf ik wel stellen dat Krabbé me uiteindelijk richting Mulisch en Verhulst heeft geleid. En dus ook naar De Stoop en Bril. En naar die zovele andere boeken die hier thuis staan. Overigens: de rol van de boekhandelaar is daarin niet te onderschatten. Net zoals je online heel snel kan doorklikken van de éne naar de andere pagina, is een boekhandelaar iemand die na een boek kan leiden naar een gelijkaardig, of net erg verschillend boek. Koop je boeken niet online, ga naar de boekhandelaar, zeg hem of haar wat je graag leest, en laat je verrassen.'
“Wij hebben onze kinderen altijd voorgelezen en doen dat voor de twee jongsten nog altijd. Wellicht heeft dat geholpen. Net zoals dat ook mij geholpen heeft als kind.”
Deel dit artikel: