Iedereen Leest over impact op Informatie aan Zee
Op het congres Informatie aan Zee ging Iedereen Leest tijdens twee sessie dieper in op het congresthema ‘impact’. Daarbij stonden praktijkvoorbeelden centraal over Boekstart en over de samenwerking tussen bib en school.
Afgelopen week verzamelden heel wat informatie- en bibliotheekprofessionals op Informatie aan Zee, het tweejaarlijks congres van ledenvereniging VVBAD. Met een dichterlijke bijdrage trapte de Nederlandse Miksi Bee het congres af. Ze onderstreepte het belang van verhalen bewaren en informatie beheren. Welke impact kunnen we immers nalaten zonder verhalen over te dragen?
Joachim Pohlmann, kabinetschef Cultuur, beklemtoonde in zijn speech dat leesbevordering een essentiële opdracht is van openbare bibliotheken. De laatste jaren konden initiatieven als Boekstart nog breder uitgerold worden, en engageerden veel bibliotheken zich voor de allereerste editie van Vlaanderenleestdag.
Smartwatch
Keynotespreker Verne Harris, verbonden aan Nelson Mandela Foundation, ziet bibliotheekprofessionals en archivarissen als belangrijke verhalendragers. Het zit immers in ons DNA om sporen achter te laten voor de toekomst. Vandaag doen we dat dagelijks – denk aan je digitaal fotorolletje op je smartphone of je stappenteller op je smartwatch. Net omwille van steeds groter wordende datastromen en een breder verhalenaanbod, is de rol van de bibliotheek cruciaal.
Welzijn
Een van de deelsessies ging dieper in op recent onderzoek dat de impact van de bibliotheek op ons welzijn in kaart bracht. Het onderzoek gebruikte een impactmodel met verschillende dimensies van welzijn. Die werden verwerkt in een reeks aan uitspraken en tegenstellingen waar bibliotheekgebruikers – ook jongeren – op antwoordden. Vlaamse bibs scoren goed op componenten als ‘zich goed voelen in de bib’ of ‘de bib inspireert me om nieuwe dingen te proberen’. Tijdens het vragenrondje merkte het publiek wel op dat je als bibliotheek verder moet kijken: op welke doelgroepen heb je geen impact? Hoe kan de bib inspelen op maatschappelijke uitdagingen? Met dit onderzoek kunnen bibliotheken wel sneller de brug maken naar welzijns- en zorgorganisaties.
De allerjongsten
Iedereen Leest bracht zelf een bijdrage op het congres met een sessie over kwantitatieve én kwalitatieve monitoring in het Boekstart-programma. Boekstart is meer dan enkel peuterpakketten uitdelen. Met dataverzameling en evaluaties kunnen bibliotheken gerichter acties ondernemen binnen Boekstart.
De bibliotheken van Heist-op-den-Berg en Antwerpen deelden hoe zij specifiek aan de slag gingen rond monitoring. Met behulp van Wise Analytics, zag de bibliotheek van Heist-op-den-Berg een gestage stijging in het aantal uitgeleende baby- en peuterboeken, maar het aantal geregistreerde leden jonger dan 1 jaar was erg beperkt. Daarom zetten ze tijdens voorleesmomenten nog meer in op ouders informeren over het lidmaatschap van de bibliotheek. De Antwerpse bibliotheken delen op hun beurt geen peuterpakketten uit in de bib – dat gebeurt in het consultatiebureau. Zij werkten wel thematische Boekstart-boekentasjes uit voor de uitleen, met verschillende babyboekjes. De uitrol van die boekentasjes ging gepaard met heel wat testen en aanpassen, om uiteindelijk te komen tot een erg succesvol uitrolproduct in alle filialen. De nieuwe lading tasjes wordt steeds gelanceerd tijdens Boekstart-dag, een dag om de allerjongsten én de aangepaste collectie extra in de kijker te zetten.
Bib en school
Op het programma stonden ook lezingen rond de scholenwerking van bibliotheken. Veel bibs voelen dat klasbezoeken vaak vluchtig en hectisch verlopen, en herdenken hun aanbod naar scholen toe om meer impact te hebben. De context is hierbij heel bepalend en in elke gemeente anders. Iedereen Leest organiseerde een sessie waarin twee bibliotheken (Herentals en Puurs-Sint-Amands) vertelden hoe ze, vanuit hun context, hun scholenwerking onder de loep namen.
Bibliotheek Herentals zag veel jongeren uit hun secundaire scholen buiten rond het bibgebouw hangen, op zoek naar gratis wifi. Hoe kon het de jongeren naar binnen lokken? De bib nam een student onder de arm om leerlingen van alle secundaire scholen in Herentals te bevragen. Daaruit kwamen heel wat relevante zaken:
- Jongeren willen meer autonomie om hun leesvoer zelf te kiezen uit een breed en kwaliteitsvol aanbod. De bib kan hen helpen de weg te vinden in dat aanbod;
- Jongeren zijn vragende partij om naar de bib te komen en te leren hoe ze aan bronnenonderzoek kunnen doen, maar ook om auteurslezingen bij te wonen;
- Ze vragen een rustige plek om zonder stress op vaste momenten vrij te kunnen lezen;
- Een langere uitleenperiode geeft jongeren meer ruimte om een boek op een rustig tempo uit te lezen.
Omdat sommige zaken een werk van lange adem zijn koos de bib al voor een aantal quick wins: via BookTok jongeren informeren over het boekenaanbod, Engelstalige YA-titels in de kijker zetten, en ook non-fictie meer uitlichten. Verder voerde de bib enkele kleine ingrepen uit in de jongerenhoek en stelden ze wisselcollecties op met de materialen van de Leesjury voor de scholen. Op deze manier werkt de bib stapsgewijs en structureel haar werking voor jongeren en de secundaire scholen in de gemeente verder uit.
Bibliotheek Puurs-Sint-Amands nam haar werking voor lagere scholen onder de loep. Van veel (maar zeer korte) klasbezoeken gingen ze naar een aanpak waarin er meer tijd en omkadering was voor de bezoeken en waarbij de relatie met elke school meer aandacht kreeg. Er kwam een gemeenschappelijke visie met op elke school een leesambassadeur. Die (zorg)leerkracht is een voortrekker van het leesbeleid op school en een vaste contactpersoon voor de bib. De communicatie werd bijgestuurd: er is nu meer uitwisseling, zowel formeel als informeel. Zo kunnen leerkrachten sneller feedback geven. Die vernieuwde aanpak vraagt ook andere competenties van het bibpersoneel. Er werd daarom ingezet op bijscholing. Het uitlenen/inleveren van de boeken wordt nu meer toevertrouwd aan vrijwilligers, zodat de bibmedewerkers zich volop kunnen focussen op de inhoud van de klasbezoeken en het contact met de scholen. De effecten zijn voelbaar: de relaties met de scholen zijn beter en intenser en de uitleencijfers voor de doelgroep tot 12 jaar gaan in stijgende lijn. In de toekomst wil de bib nog meer de link leggen tussen bib, school en thuis zodat ook ouders nog meer worden meegenomen in dit verhaal.
Ook in bibliotheek Hasselt vonden ze hun scholenwerking te versnipperd. De bib besloot haar aanbod te vernieuwen met een meer duurzame werking. Traditionele klasbezoeken en de bibliobus werden geschrapt en een proeftraject rond Bib op School werd opgestart. Gestoeld op Nederlands model, voorziet de bib hierin een deelcollectie voor elke Hasseltse basisschool. Opstartende scholen krijgen enkele boekenmeubels zodat ze een leesruimte kunnen installeren. De bib vernieuwt op regelmatige basis het leesaanbod op school. Of scholen hierdoor minder naar de Hasseltse bib gaan? Niet meteen: de bib houdt immers nauw contact met de scholen en kunnen meer op maat werken. Bovendien organiseert de Hasseltse bib tweemaal per schooljaar een lerend netwerk in de bib voor alle leerkrachten uit de gemeente. Op de school zelf leren kinderen ook hoe ze boeken uitlenen, waardoor ze ook in de bib makkelijker hun weg vinden. De Hasseltse bib ziet ten slotte dat ze nu meer ruimte hebben om scholen kwalitatief te ondersteunen, en meer kunnen inspelen op nieuwe initiatieven zoals Boekstart voor Kleuters. Door haar scholenwerking grondig te vernieuwen, heeft de bib nu meer impact als aanspreekpunt en ondersteuner.
Alle presentaties staan online op de website van organisator VVBAD.
Lees ook
Deel dit artikel:
