Voorleesbuddy's tijdens Voorleesweek: een tweede terugblik
Ouders, ministers, auteurs, vrijwilligers, leerlingen, brandweermannen…: de voorleesbuddy’s die zich verzamelden tijdens Voorleesweek waren zelden zo uiteenlopend. Van 18 tot 26 november kwamen ze samen in scholen, kinderdagverblijven, bibliotheken, boekhandels en woonzorgcentra én registreerden ze zich met zijn allen online. Dit was Voorleesweek 2023.
door Maya Toebat
Dat voorlezen een feest is, is algemeen geweten. Het is niet voor niets dat er in heel Vlaanderen vertelfestivals opduiken tijdens Voorleesweek. Tijdens Kunstendag voor Kinderen, op 19 november, organiseerden Poëziecentrum en het Museum voor Schone Kunsten Gent bijvoorbeeld poëtische voorleessessies in het museum. In drie gezellige hoekjes konden gezinnen luisteren naar Gentse auteurs en illustratoren, zoals Riet Wille, Gerda Dendooven en Carll Cneut. Ook boekhandel Walry stampte een ‘Voorleesdag’ uit de grond, met voorleessessies van onder meer Shamisa Debroey, Gerda Dendooven en Michael De Cock.
De stad Gent zag het nog breder en organiseerde in november het jaarlijkse Vertelfestival in acht wijken. In bibliotheek Bloemekenswijk verwelkomde Ingrid Antheunis een twintigtal klassen voor voorleesmomenten. Als Coördinator Brede School Bloemekenswijk verbindt zij de lokale scholen, buurtbewoners en de bib, en tijdens Voorleesweek komen al die spelers mooi samen. ‘Ik maak de planning en samen met de brugfiguur van de scholen zoek ik naar voorlezers (ouders of andere voorleesvrijwilligers). Zo kunnen de leerkrachten zonder veel praktisch werk aansluiten.’ Het blijkt goed te draaien, want ze doet dit al bijna tien jaar. Om het enthousiasme ook tijdens de rest van het jaar groot houden, koppelt ze het vertelfestival aan Jeugdboekenmaand. ‘Aan elke klas geef ik een leesbingo mee. Als ze die tegen eind februari invullen, krijgen ze een boek mee. Zo wordt Voorleesweek geen losstaand evenement, maar blijven de kinderen ook nadien bezig met boeken.’
Basisschool Ten Bos in Merchtem kreeg eveneens feestelijke allures. Op elk leeg stukje muur of raam hing er een affiche van Voorleesweek, op een grote poster zag je foto’s van de leerlingen met hun leesbuddy en de gangen waren versierd met vlagjes waarop de boeken stonden die in de klassen gebruikt werden. Toch was het nog maar de eerste keer dat de school meedoet aan Voorleesweek. ‘Ik ben nieuw sinds vorig jaar,’ zegt zorgcoördinator Anke, ‘en ik vind het zo’n toffe campagne dat ik besloot om het te trekken. Een van de activiteiten was een groots voorleesmoment in de sporthal. ‘Tijdens de lunchpauze is er normaal middagsport, maar tijdens Voorleesweek konden leerlingen van de lagere school komen luisteren naar een luisterboek van het Geluidshuis. Meer dan vijftig kinderen stil krijgen bleek een uitdaging. (lacht) Maar het was ook mooi om te zien hoe ze gezamenlijk bulderden van het lachen of knus wegzakten op hun kussen.’
Ritueel
Voorlezen brengt rust. De zin valt herhaaldelijk in de gesprekken over de voorleesmomenten. Om die reden bouwde Majda El Mir van kinderdagverblijf Yma’s Droombosje in Wilrijk een ritueel rond het voorlezen. ‘Elke ochtend en middag neemt een begeleider de leeskoffer en zingen we een liedje. Dan komt het popje van baby Jules uit de koffer en maken de kinderen hem wakker om voor te lezen. We zetten ook rustige pianomuziek op, doen het groot licht uit en knippen een sfeerlichtje aan. Ondertussen kennen de kinderen de routine goed en weten ze meteen wat er gaat gebeuren.’
Soms lezen de begeleiders in Yma’s Droombosje voor uit een prentenboek, soms doen ze dat met handpoppen of vertelplaten. Dat variatie goed werkt, merkt ook Kim van kinderdagverblijf Claartje in Turnhout. ‘Soms gebruiken we handpoppen, een berenknuffel die voorleest, een kamishibai of een vertelschort. Dat is een schort waarop washandjes genaaid zijn met rekwisieten erin, die in het verhaal vermeld worden.’ Ook zorgjuf Sofie van basisschool De Negensprong in Grimbergen gaat creatief te werk. Tijdens Voorleesweek leest zij elke dag het boek Rikki helpt Sinterklaas voor op een andere manier in de kleuterklassen: op de traditionele manier, met een kamishibai, een poppentheater, Fundels (een interactieve app die spelletjes bij bepaalde prentenboeken aanbiedt, red.) en tijdens een verhalenwandeling. ‘Zeker voor de vele anderstalige kinderen is die herhaling nodig. Als je het boek één keer voorleest, blijft het niet hangen. Maar na enkele keren begint het verhaal te leven.’
“Als je een boek één keer voorleest, blijft het niet hangen. Maar na enkele keren begint het verhaal te leven.”
Leeshuisje
In Grimbergen werd tijdens Voorleesweek ook een leeszolder geopend. Daar zijn de leerlingen van de lagere school voortaan welkom tijdens de middagpauze. Nog veel scholen hebben zo’n gezellig hoekje om (voor)lezen doorheen het jaar aan te moedigen. In basisschool Het Talent in Houtem is dat een ‘Talenthuisje’, waar leerlingen tussen het derde en het zesde leerjaar wekelijks voorlezen aan de kleuters. Basisschool De Vleugel in Harelbeke heeft een voorleestheater en een buitenklas met ‘frigoboekenkast’. Basisschool De Brug in Brecht installeerde een ‘leeswagen’, een soort chalet op wielen die gezellig ingericht is met boeken, kussens en zeteltjes. En basisschool Kadrie in Kalmthout heeft sinds vorig jaar een ‘leespaleis’ op de speelplaats, waar er elke maandagmiddag voorgelezen wordt en waar kinderen zelf kunnen lezen tijdens de middagpauze op dinsdag en donderdag.
Niet alleen tijdens Voorleesweek, maar ook tijdens de rest van het schooljaar hoopt Anke Van Gestel, leescoach van Kadrie, daar veel leerlingen te zien. Samen met een leeswerkgroep zet ze sterk in op initiatieven die de kinderen meer aan het lezen kunnen krijgen. ‘Voor elke vakantie lanceren we bijvoorbeeld een schoolleesuitdaging’, zegt ze. ‘Zo moesten de klassen eerder een leesbingo afvinken en een boekenteller maken. Daar kwamen originele reacties op, zoals een vlaggenslinger waaraan de kinderen een vlag mogen toevoegen bij elk gelezen boek of een kussen waarop telkens een knoop genaaid wordt.’
“Voor elke vakantie lanceren we een schoolleesuitdaging. Zo moesten de klassen eerder een leesbingo afvinken en een boekenteller maken.”
Voorleesweek wakkert niet alleen het leesenthousiasme aan op scholen die al met leesbevordering bezig zijn. Het doet ook nieuwe vuurtjes ontstaan. ‘Onze voorleesactiviteit was echt een sleutelmoment’, knikt juf Wendy van de Damiaanschool in Tremelo, die haar leerlingen van het buitengewoon lager onderwijs liet voorlezen aan de kleuters. ‘Het was namelijk de eerste keer dat de leerlingen zelf een boek gelezen hebben, want tot nu toe werkten we met korte stukken tekst. Voortbouwend op deze ervaring zullen we elke dag tien minuten in een boek kijken.’ Ze is nu drie weken bezig met het boekenthema en merkt dat het al effect heeft. ‘Gisteren vertelde een mama dat haar dochter voor het eerst een boek gevraagd had aan Sinterklaas. Daar kan ik alleen maar warm van worden.’
Voorlezen als voorleesbuddy?
Wil je in de toekomst graag af en toe voorlezen als voorleesvrijwilliger bij acties van Iedereen Leest? Schrijf je dan in voor onze voorleesbuddy-nieuwsbrief. We brengen je dan als eerste op de hoogte wanneer we voorlezers zoeken voor een specifieke activiteit. Liever als vaste vrijwilliger voorlezen bij een organisatie of bibliotheek? Check het aanbod hier.
Lees meer over voorlezen
Deel dit artikel:
