EURead en Global Network for Early Years Bookgifting brengen internationale expertise samen in Brussel
Van 9 tot 12 juni verzamelden Europese en internationale leesbevorderingsorganisaties in Vlaanderen voor de jaarlijkse algemene vergadering van het leesbevorderingsnetwerk EURead. Iedereen Leest was de host. Het werd een speciale editie, want het leesbevorderingsnetwerk bestaat dit jaar 25 jaar. Naar aanleiding van de 20ste verjaardag van Boekstart Vlaanderen sloten ook de leden van het Global Network for Early Years Bookgifting aan. Het werd een inspirerende, gevulde en vervullende vierdaagse.
Al een kwarteeuw verenigt EURead leesbevorderaars uit heel Europa, en delen de leden succesvolle praktijkvoorbeelden, programma’s en beleidsstrategieën om zowel in eigen land als op Europees niveau werk te maken van leesbevordering. Het netwerk bestaat op dit moment uit 38 organisaties uit 27 landen. Het Global Network for Early Years Bookgifting vloeit voort uit EURead, en verenigt 31 organisaties uit evenveel landen.
Het was dus een hele eer voor Iedereen Leest om deze inspirerende organisaties uit o.a. Japan, Oekraïne, Maleisië, Peru, Canada, Zuid-Afrika… te mogen ontvangen voor een bijzonder vol en interessant programma in Antwerpen en Brussel.
Sylvie Dhaene, directeur van Iedereen Leest, vertelt: ‘Het is voor een deel dankzij onze contacten binnen EURead dat we jaren geleden geïnspireerd raakten door onder andere het Britse Bookstart om ook hier een Boekstart-programma uit te rollen. Expertise en ervaringen hierover werden binnen het netwerk uitgewisseld, met als gevolg dat er op dit moment in Europa en over de hele wereld gelijkaardige programma’s rond vroege geletterdheid lopen. De opstart van het Global Network for Early Years Bookgifting, als aanvulling op EURead, helpt ons om de goede praktijken nog beter te delen. We zijn dan ook heel blij om de leden van beide netwerken in Brussel en in ons kantoor in Antwerpen te mogen ontvangen.’
Literaire tour door Antwerpen
Bij wijze van opwarming, ontvingen we op Pinkstermaandag 9 juni bijna 40 deelnemers in Hotel Dumont in Antwerpen. Hier maakten ze kennis met onze werking en kregen ze een rondleiding door het gebouw. Nadien leidden twee gidsen ons langs enkele Antwerpse highlights naar het Letterenhuis, waar we kennismaakten met hun werking en waar we voor de gelegenheid enkele oude Jeugdboekenmaand-affiches uit het archief hadden gehaald. Afsluiten deden we in de prachtige Nottebohmzaal van de Erfgoedbib Hendrik Conscience, die de monden deed openvallen. In die bijzondere ruimte bracht auteur en slam poet Carmien Michels enkele gedichten in vertaling. Een prachtige afsluiter van een zeer fijne dag. Ideaal om alle leden op een meer informele manier alvast wat beter te leren kennen.
Het hart van de democratie
De dagen daarna was Brussel de plaats van afspraak. Op dinsdag 10 juni startten we met een ontzettend boeiende rondleiding in het Europees Parlement. We werden in dit ‘hart van de democratie’ ontvangen door een zeer gedreven gids, die ons meer vertelde over de oprichting en werking van het Parlement en het belang ervan – in tijden van toenemende polarisering en druk op de democratische beginselen was dit een stevige reminder. We konden alleen maar bewondering hebben voor de toewijding waarmee er in het Parlement door duizenden medewerkers elke dag hard gewerkt wordt om onze democratieën te borgen en om het democratisch proces te faciliteren. We kregen ook een pakkend filmpje te zien dat ze maakten naar aanleiding van de Europese verkiezingen. Nadien kregen alle leden de kans om afspraken in te plannen met parlementsleden of parlementair medewerkers uit hun land.
Afspraak in Brussel
De officiële EURead- en Global Network-bijeenkomsten hielden we in de Koninklijke Bibliotheek van België, waar ons een goedgevuld programma te wachten stond. Afscheidnemend voorzitter van EURead, Dr. Jörg F. Maas van het Duitse Stiftung Lesen en Sylvie Dhaene van Iedereen Leest heetten iedereen welkom op deze unieke AGM. Ook mevrouw Katarina Barley, vice-president van het Europees Parlement en beschermvrouw (‘patron’) van EURead, sprak iedereen toe in een videoboodschap.
Nadien kregen we een overzicht van 25 jaar EURead en heetten we de nieuwe leden welkom: dit jaar traden nieuwe organisaties uit Slovenië (Slovenian Book Agency), Slovakije (Land of Readers), Kroatië (Ministry of Culture and Media) en Duitsland (Friedrich-Bödecker Kreis) toe. Het Researcher’s Network, dat binnen EURead opgericht werd, gaf een presentatie over inzichten uit onderzoek rond lezen. Francis de Bonnaire (onderzoeker UA) kwam de resultaten van de Europese Sentobib Library Study presenteren.
Leden van het Global Network presenteerden nadien hun werking rond vroege geletterdheid. Els Michielsen deed dat voor Boekstart Vlaanderen, en ook Kroatië, Maleisië en Polen lichtten toe hoe ze in hun land hun eigen ‘Boekstart’ uitrollen. Boeiend om te horen hoe Boekstart wereldwijd voet aan de grond heeft gekregen.
Food for thought
De eerste vergaderdag werd afgesloten met een dinner bij de Buren, waar professor Engelse literatuur aan de UGent, Elly McCausland, een inspirerend, gloedvol betoog bracht rond het belang van jeugdliteratuur en de manier waarop er soms neerbuigend naar jeugdliteratuur én naar de keuzes van vrouwen daarin gekeken wordt. Ze spreekt uit ervaring, want toen zij aankondigde dat ze als eerste in Europa een universiteitsvak rond de teksten van Taylor Swift zou doceren, kreeg ze naast aandacht uit de hele wereld ook heel wat kritiek te slikken. Ze haalde met veel vaart en gevoel voor humor én met goedgekozen literaire referenties aan hoe dat in de geschiedenis nooit anders is geweest. Een dinner speech die ook food for thought gaf. Met een verjaardagstaart voor 25 jaar EURead werd de dag afgesloten.
Woensdag
Op woensdag splitsten beide netwerken op. EURead hield haar officiële ledenvergadering en verkoos Elaina Ryan van Children’s Books Ireland als nieuw board member, naast Valentina Stoeva (Reading Foundation Bulgarije) en Diana Gerald (Booktrust UK). Het Global Network verdiepte zich in een aparte sessie in de verdere groei van het netwerk en voerde een SWOT-oefening uit over de eigenheid van het netwerk.
In de namiddag kwamen in een reeks panelgesprekken de thema’s ‘partnerschappen’, ‘schoolbibliotheken’ en ‘jongeren en sport’ aan bod, met o.a. mooie praktijkvoorbeelden uit Finland en Polen. Tijdens elke bijeenkomst van EURead wordt werk gemaakt van een gezamenlijk statement. Vorig jaar resulteerde dat in deze tekst: ‘EURead Statement on Reading and Literacy – EURead. Dit jaar werkten we aan een gezamenlijke tekst rond het Draghi-rapport, waarmee we er als netwerk voor pleiten om geletterdheid te erkennen als kern van een leven lang leren, economische participatie en sociale samenhang en als cruciaal voor het bewaken van de democratische waarden.
Open Forum '25 Years of Getting Europe Reading'
Woensdag sloten we af met een Open Forum waarop iedereen welkom was. In het auditorium van de KBR gaven keynote sprekers Bart Moeyaert en Sulaiman Adonnia zeer gewaardeerde speeches rond het belang van lezen en geletterdheid en de rol van boeken en rolmodellen. Maryanne Wolf, directeur van het Center for Dyslexia, Diverse Learners, and Social Justice at the UCLA Graduate School of Education and Information Studies, sprak het publiek enthousiast toe in een videoboodschap.
Opnieuw was er ook ruimte voor vroege geletterdheid. Na een korte speech over 20 jaar Boekstart in Vlaanderen werd het Global Network for Early Years Bookgifting voorgesteld aan de hand van presentaties van drie leden: Bookstart Japan, één van de oudste leden, Boekstart Nederland en jongste lid Peru. Fascinerend om zien hoe de speerpunten steeds dezelfde zijn maar de aanpak toch steeds erg cultureel bepaald is. Daarnaast was er een panelgesprek over hoe Europa de geletterdheidskloof kan dichten, achtergrondkennis kan versterken en innovatie kan stimuleren. Panelleden waren Michael Teutsch (waarnemend directeur Jeugd, Onderwijs en Erasmus+, Europese Commissie – DG EAC), Juliane Hencke (directeur IEA Hamburg), Ana Mineva (oprichter en CEO DGLegacy), en Maria Deskur (CEO Universal Reading Foundation, Polen).
Global Network for Early Years Bookgifting in Muntpunt
Voor de leden van het Global Network stond er op 12 juni nog een extra vergaderdag op het programma, en niet zomaar één. Het is voor het eerst sinds de oprichting van het netwerk dat de leden van het netwerk officieel live samenzitten om goede praktijken uit te wisselen en verder te praten over waar het netwerk naartoe wil. Na zeven jaar online vergaderen was het verfrissend en motiverend om rond een echte tafel met elkaar te kunnen spreken.
Vanuit de werkgroep werd er een aanzet tot toolkit uitgewerkt, die kort werd voorgesteld. Het document wil landen die willen starten met een programma rond vroege geletterdheid op weg helpen met de verschillende te nemen stappen - van partners tot financiering en communicatie.
Naast presentaties en praktijken uitwisselen werd er van de gelegenheid gebruik gemaakt om door te praten over waar het Global Network for Early Years Bookgiting naartoe wil. Is de doelstelling zoveel mogelijk leden, zoveel mogelijk landen bijstaan in hun vroege geletterdheidprogramma? Of willen we het bestaande netwerk bestendigen, de communicatie- en netwerkmomenten nog verbeteren en dan pas verder groeien? Veel dingen om over te discussiëren, veel stof tot nadenken, veel inspiratie om op de terugreis even te laten bezinken en bij een volgende online vergadering met frisse moed weer op te rakelen. Vast staat dat die online meetings nog inspirerender en vertrouwder zullen voelen, nu we de kans kregen om elkaar echt te ontmoeten.
Het deed de leden zichtbaar deugd zich enkele dagen deel te voelen uitmaken van een groot netwerk met eenzelfde doelstelling: zoveel mogelijk jonge kinderen toegang verlenen tot boeken en verhalen. En daar gaan we onvermoeibaar mee verder.
