De vijf van Marieke van Hooff

‘Toen ik vier was, heb ik mezelf leren lezen, waardoor mijn moeder geloofde dat ze een wonderkind had. Dat was snel voorbij.’ (lacht)  ‘Ik was nu eenmaal gefascineerd door die lettertjes en verhalen. Elke verjaardag vroeg ik een boek en ik ging al snel naar de bib, waar ik mijn smaak ontwikkelde. Annie M.G. Schmidt, An Rutgers van der Loeff, maar vooral Tonke Dragt vond ik fantastisch. De brief voor de koning blijft voor mij het boek der boeken, in de eerste plaats omdat Tiuri, een ridder in spe, een fantastisch avontuur beleeft als hij, achternagezeten door de Rode Ruiters, een levensbelangrijke brief naar de koning van het rijk Unauwen brengt. Ik ben zelf van het avontuurlijke type dat een Railpass naar Noorwegen boekt en dan wel ziet waar ze uitkomt. Zelfs op een gewone wandeling wijk ik graag van het pad af om te kijken wat er om de hoek ligt.’

‘Het geniale van Dragt is dat ze aan haar spannende verhalen een beschouwende laag toevoegt. Zo laat ze Tiuri een kluizenaar ontmoeten die met hem filosofeert over de goede of de kwade weg kiezen. Ook in het vervolgboek, Geheimen van het Wilde Woud, bewijst ze haar technische talent. Op een gegeven moment moet ze de plot voortduwen en een pak informatie geven, maar dat doet ze niet op een saaie manier. Integendeel, ze legt die info in de mond van een dronken man waardoor het superleuk wordt om te lezen.’

‘Kortom: toen ik Dragt las, ging er een wereld voor mij open en wilde ik ook schrijver worden. Pas op mijn 34ste durfde ik het aan om een volledig boek neer te zetten, maar de koningin van het kinderboek had me al veel vroeger gevormd.’

‘Mijn Engelse vrienden noemen me ‘Planet’. Ik heb in Exeter theater gestudeerd en later gespeeld, en mijn kring daar weet dat ik geregeld wegdroom naar een andere planeet. Een schrijfster die slim inspeelt op die fantasie, is Suzanne Collins.’

‘Als scenariste vertelt ze heel visueel over een toekomstig, Noord-Amerikaans rijk, Panem, waar elk van de twaalf districten jaarlijks twee kinderen moet afvaardigen naar de Hongerspelen om daar te vechten op leven en dood. Katniss, de extreem vrijgevochten hoofdrolspeelster, afkomstig van het arme District 12, neemt de plaats van haar zusje in en gebruikt al haar stroper- en plantrekker-talenten in de hoop het spel te overleven. Da betekent ook dat ze mensen van kant zal moeten maken, waardoor ze constant voor morele keuzes staat en zich afvraagt welk mens ze op het einde van de rit zal zijn.’

‘Het is maar een van de vele lagen in de rijke wereld van Collins, die met deze trilogie een scherpe maatschappijkritiek formuleert. Het beklemmende regime, de hang van mensen naar macht en geld, het gedweep met de camera – het hele spel wordt gefilmd – en de uit de hand lopende technologie: het zit er allemaal in. Terwijl ik erin bezig was, bekroop me het beangstigende gevoel dat we in een soort afkooksel van Katniss’ realiteit terechtgekomen zijn. Een stom voorbeeld: The Masked Singer. Dat is toch de complete oppervlakkigheid en consumptiedrang? In die zin houdt deze trilogie waarschuwingen in en zou ik ze ook aan tieners aanraden. Ik vermoed dat zij, net als ik, zullen opgaan in dit steengoede verhaal dat je van bij de eerste zin meesleept.’

‘Ik ben zo gepassioneerd door literatuur dat Germaanse studeren voor mij echt thuiskomen was. Na drie jaar in Antwerpen ging ik op uitwisseling naar Glasgow, waar we nog dieper ingingen op het oeuvre van William Shakespeare. Ik blijf dat ongelooflijk vinden, want alles zit daarin: politiek, liefde als ontzettende kracht, platvloersheid, kolder, verraad. Het hele leven dus, en dat alles in een metrum gegoten waarmee Shakespeare zodanig speelde dat het je helpt bij de interpretatie van de tekst, zeker als acteur.’

‘Ik heb zelf de beste herinneringen aan Twelfth Night. We speelden die romantische komedie in Engeland en ik had een van de vrouwelijke hoofdrollen, die van Viola. Ik was daarvoor al verliefd op Shakespeares taal, maar door die toen te brengen, voelde ik ze ook door mijn lichaam stromen. Ik ben heel analytisch aangelegd, maar toen kwam ik echt uit mijn hoofd. Het was een hele speciale, fysieke ervaring, die me alleen maar dieper deed buigen voor de schrijver.’

‘Natuurlijk zijn sommige van zijn stukken nu niet meer relevant of naar onze normen te lang. Het toffe is dat we daar in België mee durven te spelen omdat Shakespeares teksten hier minder heilig zijn dan in zijn geboorteland. Sowieso is het literair erfgoed dat we levend moeten houden en in die zin zou er opnieuw iets moeten komen als het kinderboek Tales from Shakespeare. Daarin maakten Charles en Mary Lamb in 1807 hervertellingen in proza van de komedies en tragedies van de bard en doordrongen zo nieuwe generaties van de schouders waarop zoveel latere literatuur staat.’

‘Ik vind het waanzinnig hoe mijn studiegenoot Tom Naegels, net als de beste van zijn collega-non-fictie-auteurs, zich in één onderwerp kan vastbijten. En des te waanzinniger dat hij zijn verzamelde kennis overbrengt in een zeer leesbaar boek waar het schrijfplezier vanaf spat. Ik zou het niet kunnen. Ten eerste ben ik te chaotisch, ten tweede zou ik me niet altijd met hetzelfde onderwerp kunnen bezighouden. Tom wel. Die fietste zeven, acht jaar lang elke dag naar archieven en bibliotheken om daar alles op te vragen wat er te vinden was over de migratie naar België sinds 1945.’

‘Dat is sowieso een boeiend thema omdat de problematieken die ermee samenhangen bijna onoplosbaar lijken. Het is de olifant in de kamer, waarover veel Belgen lang niet wilden praten, terwijl we natuurlijk onze geschiedenis moeten kennen om te begrijpen waarom ons land toch nog vaak erg racistisch is. Wel, Tom heeft het werk voor ons gedaan en een gedetailleerde, chronologische reconstructie gemaakt van alle Duitse, Italiaanse, Tunesische, Marokkaanse migratiestromen.’

‘Ik vond het confronterend om te lezen hoe die mensen bijna consequent verkeerd begeleid zijn, bijvoorbeeld door ze samen te zetten in een soort getto’s, en hoe opeenvolgende regeringen afspraken niet nakwamen. Tom velt nergens een oordeel, maar mij raakte het boek in mijn rechtvaardigheidsgevoel. Het is afwachten of politici hier lessen uit zullen trekken – de geschiedenis leert dat ze daar niet bijster goed in zijn – maar we zouden dit allemaal moeten lezen. Het kreeg in 2022 niet voor niets de Prijs voor het belangrijkste boek van het jaar.’

‘Als ik eerlijk ben, lees ik veel meer fictie dan non-fictie, maar ook Valerie Trouets boek vind ik te belangrijk om niet te vermelden. Het is een schitterend naslagwerk waarin de boomwetenschapper uitlegt hoe je aan de hand van jaarringen heel nauwkeurig kunt aflezen welk weer en klimaat de boom in kwestie heeft doorstaan. Dat betekent dat je exact kunt weten wanneer zich in die streek natte of droge periodes voordeden en je daar historische gebeurtenissen zoals een hongersnood of opstand aan kunt koppelen. Het wordt nog leuker als Trouet haar kennis aanvult met anekdotes over hoe zij bijvoorbeeld het stoere gedrag van mannelijke collega’s die niet voor elkaar willen onderdoen doorprikt.’

‘Het was voor mij een openbaring om kennis te maken met Trouets allesomvattende wetenschap en te zien hoe positief ze blijft over de rol daarvan in de strijd tegen de klimaatopwarming. Ik dacht lang dat we gedoemd waren, maar mede dankzij dit boek evolueert de groene worrier in mij naar een groene warrior. Zo plant ik sinds dit jaar voor elke lezing die ik geef twee vierkante meter regenwoud. Ik vertel de kinderen dan dat zij zo hun steentje bijdragen, en dat vinden ze heel tof. Ook in mijn boek Geef mij maar ijs! (met illustraties van Isabelle Geeraerts, red.) haal ik de angel uit de klimaatproblematiek via humor. Ik vind het heel belangrijk om die aan te bieden aan kinderen, net als fantasie en veiligheid.’

‘Ik lees zelf nog vaak jeugdliteratuur. Onlangs lazen Helmut (Lotti, haar lief, red.) en ik elkaar zelfs voor uit Obi en Tito Tapir van Mathilda Masters – zo gezellig!’